aafhouwe

Algemein Gesjreve Limburgs

Wirkwaord

aafhouwe (Nederlands: afhakken, afslaan, weggaan, ervandoor gaan)

• Kirchröadsj: aafhouwe
• Mofers: aa~fhou\we

Verveuging

huijt aaf, heef/houwde aaf, aafgehouwe/aafgehouwd

Mofers

Wirkwaord

Lemma

	houfzats	naevesjikkendj	óngersjikkendj	deilwaord
sjrif	ich houw aaf	mer ich houw aaf	det ich aafhouw	ich höb aafgehouwe
IPA	/ɪç hɒ̀u̯ 'à:f/	/mær‿ɪ̽ç hɒ̀u̯ 'à:f/	/dæd‿ɪ̽ʝ á:fɒ̀u̯/	/ɪç‿œ̽b á:fɣ̊əhɒ̀wə/

aafhouwe /á:fɒ̀wə/

1. (euvergenkelik) door örges taengenaan te houwe det losmaken of aafbraeke van e gehieël

   Doe mós tich die tek aafhouwe die euver die moer hange.

2. (synoniem) (ergatief) of (óneuvergenkelik) anger waord veur weggaon

   Veer mótten aafhouwe.

3. (óneuvergenkelik) flot op vaart kómme van e moterveurtuug
4. (synoniem) (ergatief) of (óneuvergenkelik) anger waord veur oetsjeie

Raod

Es 't waord wuuert gesjèdj kan 't veurveugsel 'ne stoeattoean kriege; veural anen inj van 'ne zats: Veur houwen aa\f!

Aafbraeking

• aaf-hou-we

Synoniem

• [1] aafhakke

Samestèlling

• aaf- + houwe

Zagswies

• emes de kop aafhouwe (vervingk köppe): emes doeadmake door dem ziene kop vanne rómp aaf te haole
• tied aafhouwe (naodrök op aafhouwe): tied veur eweg te gaon

  Kóm mit, 't is tied aafhouwe!

Vermeljing

• Bakkes, Pierre: Mofers Waordebook, Stichting Mofers Waordebook (2007); p. 52.

Verveuging

(det ...)		ich		doe		det		veer		geer		zie		deilwaord
		radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison
hujigen tied	sjrif	aafhouw		aafhuits		aafhuitj		aafhouwe	aafhouwen	aafhouwtj		aafhouwe	aafhouwen	aafhouwendj
	IPA	/á:fɒ̀u̯/		/á:fœ̀i̯ts/	/á:fœ̀i̯dz/	/á:fœ̀i̯c/	/á:fœ̀i̯ɟ/	/á:fɒ̀wə/	/á:fɒ̀wən/	/á:fɒ̀u̯c/	/á:fɒ̀u̯ɟ/	/á:fɒ̀wə/	/á:fɒ̀wən/	/á:fɒ̀wəɲɟ/
vergangen tied	sjrif	aafheef		aafheefs		aafheef		aafheve	aafheven	aafheef		aafheve	aafheven	aafgehouwe	aafgehouwen
	IPA	/á:fè:f/	/á:fè:v/	/á:fè:fs/	/á:fè:vz/	/á:fè:f/	/á:fè:v/	/á:fè:ve/	/á:fè:ven/	/á:fè:f/	/á:fè:v/	/á:fè:ve/	/á:fè:ven/	/á:fɣ̊əhɒ̀wə/	/á:fɣ̊əhɒ̀wən/
gebi-jjendje wies	sjrif			houw aaf!				houwe-v'r aaf		houwtj aaf!
	IPA			/hɒ̀u̯ á:f/	/hɒ̀u̯ á:v/			/hɒ̀wəvər á:f/	/hɒ̀wəvər á:v/	/hɒ̀u̯ɟ á:f/	/hɒ̀u̯ɟ á:v/
substantivering		infinitief		gerundium I		gerundium II		supinum				participium
		radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal		liaison		radikaal		liaison
	sjrif	aafhouwe	aafhouwen	aafgehouw ó		aafhouwe	aafhouwen	aafhouwentaere		aafhouwentaeren		aafgehouwe		aafgehouwen
	IPA	/á:fɒ̀wə/	/á:fɒ̀wən/	/á:fɣ̊əhɒ̀u̯/		/á:fɒ̀wə/	/á:fɒ̀wən/	/á:fɒ̀wən̥'tɛ̀:re/		/á:fɒ̀wən̥'tɛ̀:ren/		/á:fɣ̊əhɒ̀wə/		/á:fɣ̊əhɒ̀wən/

In anger spraoke

[1]

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: aafhouwe

Frans: abattre(fr:), couper Grieks (klassiek): ἀποκόπτω Grieks (nuuj): αποκόπτω(el:) Ingels: cut off

Iteljaans: tagliare, recidere Nederlandjs: afslaan(nl:) Pruus: abhauen, abschlagen(de:)

[2]

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: aafhouwe

Daens: skride Frans: dégager, casse-toi Ingels: beat it, get lost Iteljaans: vai, sparisci Nederlandjs: opdonderen

Portegees: vá/vai embora, se/te manda Pruus: abhauen, verschwinden Spaans: ándate, lárgate, vete, piérdete Zweeds: sticka

[3]

• Nederlandjs: optrekken

[emes de kop aafhouwe]

zuuch köppe

Zelfstenjig naamwaord

Neet-lemma

aafhouwe ó /á:fɒ̀wə/

1. (gerundium) gerundium II van aafhouwe
   

Raod

Deze vorm (gerundium II taenge I) geldj es (neutraal) spraokgebroek sónger negatieve bieklank.

Aafbraeking

• aaf-hou-we

Verbuging

		inkelvaad		mieëvaad
		radikaal	liaison	radikaal	liaison
nom.	sjrif	aafhouwe	aafhouwen	—
	IPA	/á:fɒ̀wə/	/á:fɒ̀wən/	—
dim.	sjrif	—		—
	IPA	—		—
dat.	sjrif	aafhouwe	aafhouwen	—
	IPA	/á:fɒ̀wə/	/á:fɒ̀wən/	—

Wirkwaord

Neet-lemma

aafhouwe /á:fɒ̀wə/

1. (neet-lemma) mieëveljigen ieëste-persoeansvorm (veer) innen hujigen tied van aafhouwe (in naevezats)
2. (neet-lemma) mieëveljigen derdje-persoeansvorm (zie) innen hujigen tied van aafhouwe (in naevezats)

Aafbraeking

• aaf-hou-we

Variaasje

• (in houfzats) houwe aaf

Kirchröadsj

Wirkwoad

Oesspjroach

• IPA: /ˈaːf.ɦɔu.(w)ə/

Lemma

aafhouwe

1. (transitief) durch urjes teëje aa tse houwe, dat losmaache of aafbrèche va e Jehieël.
2. (ergatief) urjes va voetjoa (meist ónger Droek).

Zagswies

• [2] 't weëd Tsiet, vier mósse aafhouwe.
• [2] deë zoet sjleët oes, deë huit jauw aaf.
• [2] houw aaf!

Samestèlling

• aaf- + houwe.

In anger dialekte

• Mofers: aafhouwe

Infléktie

	iech		doe		heë/zie/'t		vier		uur		zie		deilwoad
	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison
präsens	houw aaf		huis aaf		huit aaf		houwe aaf	houwen aaf	houwt aaf		houwe aaf	houwen aaf	aafhouwend aafhouwens
präteritum I	houwet aaf		houwets aaf		houwet aaf		houwete aaf	houweten aaf	houwet aaf		houwete aaf	houweten aaf	aafjehouwe
präteritum II	—		—		—		—		—		—		—
kónjunktief	houw aaf		houws aaf		houwt aaf		houwe aaf	houwen aaf	houwt aaf		houwe aaf	houwen aaf
imperatief			houw aaf				houwe-v'r aaf		houwt aaf
substantivering	infinitief		jeróndief I		jeróndief II		supien				partitsiep
	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal		liaison		radikaal		liaison
	aafhouwe	aafhouwen	aafjehouw		aafhouwe	aafhouwen	aafhouwentäre		aafhouwentären		aafjehouwe		aafjehouwen

In anger spröach

[1]

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: aafhouwe

Frans: abattre(fr:), couper Grieks (klassiek): ἀποκόπτω Grieks (nuuj): αποκόπτω(el:) Ingels: cut off

Iteljaans: tagliare, recidere Nederlandjs: afslaan(nl:) Pruus: abhauen, abschlagen(de:)

[2]

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: aafhouwe

Daens: skride Frans: dégager, casse-toi Ingels: beat it, get lost Iteljaans: vai, sparisci Nederlandjs: opdonderen

Portegees: vá/vai embora, se/te manda Pruus: abhauen, verschwinden Spaans: ándate, lárgate, vete, piérdete Zweeds: sticka

Zelfsjtendieg naamwoad

Oesspjroach

• IPA: /ˈaːf.ɦɔu.(w)ə/

Lemma

aafhouwe ó

1. (jeróndief) jeróndief II va aafhouwe.

Infléktie

	stam inkelvaad	stam mieëvaad	diminutief inkelvaad	diminutief mieëvaad
nominatief	aafhouwe	—	—	—
genitief	aafhouwes	—	—	—
locatief	aafhouwes	—	—	—
datief	aafhouwe	—	—	—
accusatief	aafhouwe	—	—	—