hóndj

Van Wiktionary

'nen hóndj

Mofers[bewirk]

Zelfstenjig naamwaord[bewirk]

Lemma[bewirk]

hóndj m /hʊ́ɲɟ/

  1. (bieëster) Canis lupus familiaris: e roufbieës det vanne wouf aafstamp en es hoesdeer gehaje wuuertj
Aafbraeking
  • hóndj
Synonieme
Aafleijinge
Verwantje wäörd
Zagswies
  • bekindj zeen/staon wie 'ne bóntjen hóndj: euveral bekindj staon wie 'ne verloupen tuup
  • get aafsjödde wie 'nen hóndj de raenge
  • Daen hóndj kan laezen en sjrieve: Daen hóndj haet 'n dudelike, eige persuuenlikheid.
  • Dao blief/kiek/kump gènnen hóndj haer: Nemes haet intresse daoveur.
  • Dao is nannoeatj 'ne gojen hóndj vandan/vanaaf gekómme! = Doe kums oet 'n verwirpelike plaats en bös zelf naovenantj; gebroek es doeadmaeker wen 'nen aangespraokene zien plaats van kómaaf zaet es antjwaord oppe gestèldje vraog:
    A: Wo kums toe vandan?
    B: Van Lin/...
    A: Dao is nannoeatj 'ne gojen hóndj vandan gekómme!
  • de gebeten hóndj zeen: dae persoean zeen dae ónterech van alles de sjoud krieg
  • Det guns se nag gènnen hóndj (naodrök op hóndj): Det guns se nemes.
  • Es 't 'nen hóndj gewaes waas, haw d'r dich inne vot gebete! = Zeuk baeter in 't vervolg! (Det wuuert gezag op 't tiedspuntj van 't (trögk)vinje van get doren helper bie 't zeuke nao get det - in 't oeardeil van daen helper - good te vinje waas.)
  • fjoenke wie 'nen hóndj: kruuene vanne pien, wie 'nen hóndj joenkert
  • gefrunsjeldj of(wen) 'nen hóndj 't in zien vot gadj haet: hieël erg verfrunsjeldj (wie euver gekräökeldjen tekstiel)
  • d'n hóndj op zeen: kepót of verslete zeen, nimmieë in staot zeen toet doorgaon
  • d'n hóndj zeen vlege: neet gans good van verstandj zeen
  • d'n Hóndj zeik! = 'n klankpersiflage op gezóndjheid wen me de glazer klink.
  • kieke wie 'ne geslagen hóndj: haopeloos kieke, verslage kieke
  • Kums se-n euveren hóndj, dan kums se-n ouch euvere stert: Wens se groeate perblemen euverwónnen höbs, dan mós se dich neet dore klènder perbleme de mood laoten aafnumme.
  • e laeve wie 'nen hóndj höbbe: door 't doon van anger luuj e slech laeven höbbe
  • (wied) oppen hóndj zeen: kepót of verslete zeen, nimmieë in staot zeen toet doorgaon (gezag van dinger)
  • eine volge wie 'nen hóndj: hieël troew en volgzaam zeen, good loesteren en bevaelen of opdrachten opvolgen of oetveure
  • mitten hóndj wanjele (Nederlandjs: de hond uitlaten)
  • Wen de hónj inne stekker biete zeen 't de tenj die riete: Neet de miens zelf mer 't middel det t'r gebroek is 't sjoud.
  • Wo is d'n hóndj? = Wuuert bie 'n speelse drejjendje bewaeging vanne handj ómme kop vannen hóndj haer gezag.
  • zich verstaon wie (de) katten en (de) hónj: ummer ruzing höbbe mitein
  • zoea bekindj wie 'ne bóntjen hóndj: door slechte faam bekindj
  • zoea heis wie 'nen hóndj: 'n gram kael höbbendj, ram heis
  • zoea kepot wie 'nen hóndj / zoea kepot wie 'n huundje: doeadmeug
  • zoea krank wie 'nen hóndj / zoea krank wie 'n huundje: hieël krank
  • zoea meug wie 'n huundje: gans kepot zeen vanne meugigheid
  • Die keukskes guuefs se nanneet anen hóndj; zelfs de hinne vraete die neet!
Kómaaf
  • Oet 't Aadnederlandjs: hund, euver 't Aadgermaans: *hundaz, oet Indogermaans *ḱunto- vanne wortel *ḱwō.
Vermeljing
  • Bakkes, Pierre: Mofers Waordebook, Stichting Mofers Waordebook (2007); p. 162-163, 467.

Verbuging[bewirk]

inkelvaad mieëvaad
radikaal liaison radikaal liaison
nom. sjrif hóndj hónj
IPA /hʊ́ɲɟ/ /hʊ̀ɲ/
dim. sjrif huundje huundjen huundjes
IPA /hʉ̜̀ɲ̊ce/ /hʉ̜̀ɲ̊cen/ /hʉ̜̀ɲ̊ces/ /hʉ̜̀ɲ̊cez/
dat. sjrif hóndj hónj
IPA /hʊ́ɲɟ/ /hʊ̀ɲ/
inkelvaad mieëvaad
radikaal liaison radikaal liaison
nom. sjrif hóndj huunj
IPA /hʊ́ɲɟ/ /hʉ̜̀ɲ/
dim. sjrif huundje huundjen huundjes
IPA /hʉ̜̀ɲ̊ce/ /hʉ̜̀ɲ̊cen/ /hʉ̜̀ɲ̊ces/ /hʉ̜̀ɲ̊cez/
dat. sjrif hóndj huunj
IPA /hʊ́ɲɟ/ /hʉ̜̀ɲ/
Raod

De mieëvaadsvorm hónj is d'n aje vorm dae op vandaag minder gebroek wuuert.

Oetgesjreve tuuen

hó~ndj, hó\nj > huu\nj, huu\ndje

In anger spraoke[bewirk]

Wirkwaord[bewirk]

Neet-lemma[bewirk]

hóndj /hʊ̀ɲɟ/

  1. (neet-lemma) inkelveljigen derdje-persoeansvorm (det) innen hujigen tied van hónje
  2. (neet-lemma) mieëveljigen twieëdje-persoeansvorm (geer) innen hujigen tied van hónje
  3. (neet-lemma) mieëveljige gebi-jjendje wies van hónje
Aafbraeking
  • hóndj