umlaut: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
alleh, wie kónne v'r dem noe vergaete |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Tekslien 6: | Tekslien 6: | ||
# {{Top-spraok}} 'n klankverangering van 'ne klinker; dees truuedj in 't Mofers veural op in mieëvaad, verkleinwäörd, wirkwaordsverveugingen en aafleijinge |
# {{Top-spraok}} 'n klankverangering van 'ne klinker; dees truuedj in 't Mofers veural op in mieëvaad, verkleinwäörd, wirkwaordsverveugingen en aafleijinge |
||
#: ''Bie 't waord "dook" kump in 't mieëvaad d'n umlaut: "deuk".'' |
#: ''Bie 't waord "dook" kump in 't mieëvaad d'n umlaut: "deuk".'' |
||
# {{Top-spraok}} twieë puntj die me naevenein baoven op 'ne klinker zitj ("ä", "ë", "ï", "ö", "ü") |
|||
#: ''Doe vèls neet in 'ne pot, mer in 'ne pöt; doe mós nag 'nen umlaut op die "o" sjrieve.'' |
|||
; Aafbraeking |
; Aafbraeking |
||
Tekslien 50: | Tekslien 52: | ||
==== In anger spraoke ==== |
==== In anger spraoke ==== |
||
[1] |
|||
{{Trans-en|umlaut}} |
{{Trans-en|umlaut}} |
||
{{Trans-nl|umlaut|g}} |
{{Trans-nl|umlaut|g}} |
||
{{Trans-de|Umlaut|m}} |
{{Trans-de|Umlaut|m}} |
||
{{Trans-sv|omljud|ó}} |
{{Trans-sv|omljud|ó}} |
||
[2] |
|||
{{Trans-fr|tréma|m}} |
|||
{{Trans-en|diaeresis}}, [[:en:dieresis|dieresis]] |
|||
{{Trans-nl|trema|g}} |
|||
{{Trans-de|Trema|ó}} |
|||
{{Trans-sv|trema|ó}} |
|||
{{Bakkes-x}} |
{{Bakkes-x}} |
Versie op 26 apr 2020 23:00
Mofers
Zelfstenjig naamwaord
Lemma
umlaut m /ùmláu̯t/ (oemlaut)
- (spraoklieër) 'n klankverangering van 'ne klinker; dees truuedj in 't Mofers veural op in mieëvaad, verkleinwäörd, wirkwaordsverveugingen en aafleijinge
- Bie 't waord "dook" kump in 't mieëvaad d'n umlaut: "deuk".
- (spraoklieër) twieë puntj die me naevenein baoven op 'ne klinker zitj ("ä", "ë", "ï", "ö", "ü")
- Doe vèls neet in 'ne pot, mer in 'ne pöt; doe mós nag 'nen umlaut op die "o" sjrieve.
- Aafbraeking
- um-laut
- Synoniem
- Kómaaf
- Oet 't Pruus: Umlaut
Grammaer
In 't Mofers kinne v'r de volgendje umlaute die nag recèntelik produktief zeen (die mit "†" zeen versteindj):
- "a" /a/ > "e" /æ/, wie appel > eppelke
- †"a" /a/ > "è" /e̞/, wie valle > vèltj
- †"a" /a/ > "i" /ɪ/, wie lank > lingdje
- "aa" /a:/ > "ae" /ɛ:/, wie naat > naetsig
- †"aa" /a:/ > "äö" /œ:/, allein in gaat > gäötje
- "aaj" /a:i̯/ > "ej" /æi̯/, wie kaaj > kejjelik
- "ao" /ɒ:/ > "äö" /œ:/ (oet Aadgermaans *u), wie paol > päöl
- †"ao" /ɒ:/ > "ieë" /iæ̯̈/ (oet Aadgermaans *ē), wie kraom > krieëmer en gevaor > gevieërlik
- (?) †"ao" /ɒ:/ > "uue" /ʉ̜æ̯̈/, wie antjwaord > antjwuuerde
- †"au" /au̯/ > "äö" /œ:/, wie blaw > bläötsele
- "au" /au̯/ > "ew" /æu̯/, wie gaws > gewske (sjuuf op nao "au" > "ui", wie paw > pewke ~ puike)
- †"au" /au̯/ > "ew" /æi̯/, allein in gaws > geize
- "o" /ɒ/ > "ö" /œ/, wie pot > pöt
- "ó" /ʊ/ > "u" /ø/ (sóms: "uu" /ʉ̜/), wie hóndj > hundje ~ huundje
- "oe" /u(:)/ > "uu" /ʉ̜(:)/, wie oet > uterlik
- "oea" /uä̯/ > "uue" /ʉ̜ä̯/, wie roeas > ruueske
- "oew" /u:/ > "uuw" /ʉ̜u̯/, wie geboew > gebuuwke
- "oo" /o:/ > "eu" /ø:/, wie book > beuk
- "ou" /ɒu̯/ > "ui" /œi̯/, wie rouve > ruiver
- "ouw" /ɒu̯/ > "ui" /œi̯/ (sóms "uiw" /œi̯u̯/), wie touw > tuike en vrouw > vruike ~ vruiwke
Bie dees klankverangeringe traeje döks ouch verangeringe van toean en mitklinkers op, wie bou~m > bui\m, stad > stej, aad > eljer. Klankverangeringe wie verkortinge, wie in meine > mèndje, aete > itj, etj, en vare > veurt waeren oet historische raejene neet toetten umlaut geraekendj.
Verbuging
inkelvaad | mieëvaad | ||||
---|---|---|---|---|---|
radikaal | liaison | radikaal | liaison | ||
nom. | sjrif | umlaut | umlaute | umlauten | |
IPA | /ùmláu̯t/ | /ùmláu̯d/ | /ùmláu̯tə/ | /ùmláu̯tən/ | |
dim. | sjrif | — | — | ||
IPA | — | — | |||
dat. | sjrif | umlaut | umlaute | umlauten | |
IPA | /ùmláu̯t/ | /ùmláu̯d/ | /ùmláu̯tə/ | /ùmláu̯tən/ |
In anger spraoke
[1]
[2]