waat

Mofers

Vraogendj veurnaamwaord

Lemma

waat /wá:t/

1. wuuert gebroek veur 'n vraog nao 'n zaak in te leie

   Waat is de aadste straot van Mofert?

2. (oetropendj) wuuert gebroek veur 'n opmirking in te leien en guuef spontaniteit aan

   Waat 'ne nette jas höbs toe dich gekoch!

   Waat sjoean des toe dem nag gekindj höbs!

Raod

Dit waord wuuert neet es ónbestump veurnaamwaord gebroek; det is "get".

Es oetropendj veurnaamwaord kump gein ónbestump lidwaord veur bie e waord det det normaal ouch neet haer: Waat waer vandaag, worre? (vergeliek Nederlandjs: Wat een weer vandaag.)

Aafbraeking

• waat

Net get anges gesjreve

• waad, wat

Variaasje

• (mit paragogische sjwa) wate
• [2] wie

Aafleijinge

• waatbleef, waatfer, waatzów
• godweitwaat

Verwantje wäörd

• waem, welch, wie, wo

Zagswies

• Waat is? = algemein vraog nao emes zien gestèldjheid (Nederlandjs: Wat is er? / Wat is er aan de hand?)
• Waat is 't (toch)? = zuuch Waat is?
• Hinnepis dae neet te kriegen is: wuuert gebroek es antjwaord oppe vraog Waat is? veure vraog te óntwieke.
• Waat? Aenjegaat! = Det wuuert gezag wen emes allein Waat? vruueg en neet Waatbleef?; det is dan dökker oet verwónjering, ónglouf of nuusjieërigheid. Döks wuuert 't dan gebroek veuren angere spraeker te wiezen op zien ónbelaefheid, meh döks ouch veur antjwaord oppe gestèldje vraog te óntwieke.
• wie en waat wete: de ómstenjigheje kinne

In anger spraoke

[1]

• Arabisch: ما^(ar:), ماذا^(ar:)
• Frans: qu'est-ce que, quoi
• Hindi: क्या^(hi:)
• Ieslandjs: hvað
• Ingels: what
• Nederlandjs: wat
• Pruus: was
• Spaans: qué
• Zweeds: vad

Betrèkkelik veurnaamwaord

Lemma

waat /wá:t/

1. (synoniem) anger waord veur dae, die en det

Aafbraeking

• waat

Zagswies

• dae waat: mannelik
• die waat: vrouwelik, mieëvaad
• det waat: ónziejig

Grammaer

Es betrèkkelik veurnaamwaord kump waat van vreuger oet allein veur tösse twieë zatsdeil, wie: Ich weit neet waat t'r gedaon haet. of Doe duis meh waas te wils. Meis drök m'n hie get van twiefel of ónzekerheid mit oet, mer ouch bie ingebèdje vraoge: Wèts toe waat Jan ane bein haet? Mer ouch in (Doe mós) aete waat de pot sjaf.

In alle anger plaatsen is spraok van 'ne nujere vorm, mit naam bie de stapelvörm, wie dae waat, die waat, det waat; de aaj vörm zeen mit det, wie dae det, die det en det det. Nao de wäörd emes volg in stielvol spraok ummer dae en nao get ummer det: Emes dae zoeaget dörf te zègken is neet te vertroewe. Det is get det me neet zaet. Inne val van 'ne stapelvorm wuuert waat es betrèkkelik veurnaamwaord allewiel es standerd gezeen.

Mirk op det inne zats Hae gluifdje det waat Truuj euver mich zag waor waas. 't gebroek van det waat waal volges d'n aje naom is; det zuutj me wen me de zats d'roet haoltj: Waat zag Truuj euver mich? > Det is waor waat Truuj euver mich zag.

Verveuging

		voogwaord		persoean
vrie	sjrif	waat
	IPA	/wá:t/	/wá:d/
2 iv.	sjrif	waas		te se
	IPA	/wá:s/		/(t)ə/
2 mv.	sjrif	waatj		g'r
	IPA	/wá:c/		/çə̽r/

Raod

Naeve de vorm waas huuert m'n allewiel ouch de vorm waats.

In anger spraoke

[dae/die/det waat]

• Nederlandjs: degene, diegene, datgene