te

Mofers

Biewaord

Lemma

te /tə/ (liaison: /t/)

1. in grótter maote of wieväölheid es winselik is

   Die blome zeen mich get te wuis veur in die vaas te zitte.

   Noe is 't te laat dao nag get aan te verangere.

2. (deilwaord) markeertj d'n infinitief

   Die lat broeks se veur get op te maete.

Raod

Van aadshaer oet kwaam nao te + infinitief ummer 'n -s achteren infinitief: te zègkes, te sjrieves.

Wo in 't Nederlandjs de kómbenaasje om te gebroek wuuert, kump in 't Mofers nieks, of de kómbinaasje veur te:

• Veer gónge doe saoves nao Loetje danse.
• Kaevelieër gónge veer doe nag baeje.
• Pap kós waal saoterdis nag eweg zeen keziene sjiljere.

Aafbraeking

• te

Aafleijinge

• deste

Zagswies

• te zieër > zieër

  Det is te zieër gezag.

  Doe mós kieke des te dao neet te zieër väöl aan verwaegs; dan vèltj det óm.

• te zègkes: zoeaget, óngevieër (Nederlandjs: bij benadering)

  Dae boew is te zègkes klaor.

• e mäötje te groeat zeen veur get
• veur te > veur

In anger spraoke

[1]

• Frans: trop
• Ingels: too
• Letien: nimis^(la:)
• Nederlandjs: te
• Pruus: zu^(de:)
• Sjinees: 太^(zh:)
• Spaans: demasiado
• Zweeds: för

[2]

• Frans: à
• Ingels: to^(en:)
• Nederlandjs: te
• Pruus: zu^(de:)
• Zweeds: att

Persuuenlik veurnaamwaord

Lemma

te /tə̽/ (liaison: te-n)

1. enclitische vorm van doe

Raod

De vorm te is ajer es se, meh wuuert ummertoe minder gebroek.

Aafbraeking

• te

Variaasje

• se

Aafleijinge

• tedeiem

Veurzitsel

Lemma

te /tə/

1. staot:
   1. guuef 't middel aan

      te paerd, te voot

2. plaats (statisch):
   1. guuef aan det me zich op die plaats bevindj
3. zoea zeendje wie 't steit, mitte meugelikheid óm

   Det hoes is te koup.

Raod

Veur oearsprónk is dit e veurzitsel det d'n datief noom.

Bie persuuenlike veurnaamwäörd waerdje dan de locatief gebroek: te mienentj.

Synonieme

• [1] mitte, mit 't

Aafleijinge

• tegeliek, tegeliekertied, tegooj, tekieër, tekort, teminste, terech, terwiel, terziejenoet, tesónger, teuver, tevergaefs, teveure, tevreje

Zagswies

• zich te vrundj haje mit emes

Verbuging

		predikatief		inkelvaad			mieëvaad
		radikaal	liaison	mannelik	vrouwelik	ónziejig
dat.	sjrif	te	†t'	t'n	t'r	t'n	t'r te
	IPA	/tə/	/t/	/tən/	/tər/	/tən/	/tər/ /tə/

Lidwaord

Neet-lemma

te /tə/ (liaison: t'n)

1. (neet-lemma) ónbenaodrökdje mannelike vorm van dae (mit thornversjuving)

Aafbraeking

• te

Raod

Lèt op! Bakkes sjrief thornversjuving noeatj oet: de.

Lidwaord

Neet-lemma

te /tə ~ t/

1. (neet-lemma) ónbenaodrökdje vrouwelike vorm van dae (mit thornversjuving)
2. (neet-lemma) ónbenaodrökdje mieëveljige vorm van dae (mit thornversjuving)

Aafbraeking

• te

Raod

Lèt op! Bakkes sjrief thornversjuving noeatj oet: de.