de
Mofers[bewirk]
Lidwaord[bewirk]
Lemma[bewirk]
de /də ~ də̽/
- (neet-lemma) ónbenaodrökdjen vorm van dae (mannelik; liaison volges dht(lr)-klinkerregel: d'n)
- (neet-lemma) ónbenaodrökdjen vorm van die (vrouwelik en mieëvaad)
- Aafbraeking
- de
- Raod
De beklemtoeandje vörm "dae" en "die" waeren ummertoe minder gebroek. De vorm die blief waal nag väöl in gebroek wen 't opvolgendj waord begintj mit 'ne klinker.
d'n Ónbenaodrökdje vorm wuuert neet verbaoge nao naamval, waal zeen dao twieë liaisonvörm. Wen 't waord de veuraafgeit aan e mannelik zelfstenjig naamwaord (of bieveugelik naamwaord) wuuert de vorm d'n gebroek wen 't drek opgevolg wuuert dore klanke d, h, t of 'ne klinker. Wen 't waord veuraafgeit aan e vrouwelik of ónziejig zelfstenjig naamwaord kan me de vorm d' gebroeke, mer allein wen 't drek opgevolg wuuert door e waord det begintj mit 'ne klinker. 't Oetsjrieve vanne vorm d'n is verplich; de vorm d' wuuert bao noeatj oetgesjreve.
Van vreuger oet waas bie mannelike wäörd de/d'n de vorm innen akkuzatief en d'r de vorm inne nominatief; dae lèste vorm is allewiel verdwene, wodoor 't naamvalsóngersjied nimmieë besteit. Ouch haet nag de vorm d'm bestangen innen datief.
- Aafbraeking
- de
- Aafleijinge
Verbuging[bewirk]
| mannelik | vrouwelik | ónziejig | mieëvaad | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| radikaal | liaison | radikaal | liaison | radikaal | liaison | radikaal | liaison | ||
| ónbenaodrök | sjrif | de | d'n | de | 't | de | |||
| †d'r | |||||||||
| IPA | /də/ | /dən/ | /də/ | /d/ | /ət/ | /əd/ | /də/ | /d/ | |
| /dər/ | |||||||||
| gróndjvorm | sjrif | dae | (daen) | die | det | die | |||
| IPA | /dɛ́:/ | (/dɛ́:n/) | /dì:/ | /dæt/ | /dæd/ | /dì:/ | |||
| akkuzatief datief |
sjrif | daen | die | det | die | ||||
| IPA | /dɛ̀:n/ | /dì:/ | /dæt/ | /dæd/ | /dì:/ | ||||
| nao veurzitsel | sjrif | †g'ne | †g'nen | †g'n | †ge | †g'n | †ge †g'n | ||
| IPA | /ɣənə/ | /ɣənən/ | /ɣən/ | /ɣə/ | /ɣən/ | /ɣ(ə)/ /ɣən/ | |||
| mit thornversjuving | mannelik | vrouwelik | ónziejig | mieëvaad | |||||
| radikaal | liaison | radikaal | liaison | radikaal | liaison | radikaal | liaison | ||
| ónbenaodrök | sjrif | te | t'n | te | 't | te | |||
| †t'r | |||||||||
| IPA | /tə/ | /tən/ | /tə/ | /t/ | /ət/ | /əd/ | /tə/ | /t/ | |
| /tər/ | |||||||||
| gróndjvorm | sjrif | tae | (taen) | tie | tet | tie | |||
| IPA | /tɛ́:/ | (/tɛ́:n/) | /tì:/ | /tæt/ | /tæd/ | /tì:/ | |||
| akkuzatief datief |
sjrif | taen | tie | tet | tie | ||||
| IPA | /tɛ̀:n/ | /tì:/ | /tæt/ | /tæd/ | /tì:/ | ||||
In anger spraoke[bewirk]
[1]
[2]
- Frans: la, l', les
- Ingels: the
- Nederlandjs: de
- Pruus: die
- Spaans: la, los, las
- Zweeds: -en, den, -na, de
Veurzitsel[bewirk]
Lemma[bewirk]
de /də ~ də̽/ (mannelik liaison mitte dht-klinkerregel: d'n)
- euver 'nen tied van
- Krieg geer de waek of de maondj betaaldj?
- Ich drink veer glazer beer d'n daag.
- mit ... es rizzeltaat aeveraejig verdeildj euver
- Det is e tientje de man. (Ederein krieg e tientje.)
- inne rie of volgorde van
- Die lies wuuert gesorteerd de landj.
- euver 'nen aafstandj van
- Dae wage verbroek vief lieter de hóngerd kilemaeter.
- Raod
't Waord "de" wuuert veur mannelike waord op d-, h-, t- of 'ne klinker vervange door d'n, juus wie 't lidwaord: d'n daag.
- Aafbraeking
- de
- Verwantje wäörd
In anger spraoke[bewirk]
[1]
- Nederlandjs: per