aan

Algemein Gesjreve Limburgs

Veurzètsel

aan (Nederlands: aan)

• Kirchröadsj: aa
• Mestreechs: ao~n
• Mofers: aa~n
• Posters: aa~n
• Remunjs: aa~n

Raod

Dao waere gein diffenisies gegaeve veur wäörd. De euverzèttinge nao jeder sjpraok sjtaon aangegaeve per beteikenis bie de dialeklemma's.

Mofers

Veurzitsel

Lemma

aan /á:n ~ à:n/

1. plaats (statisch):
   1. guuef aan det get zich taenge get op bevindj of stiep: de lejjer steit aan 't hoes
2. plaats (dynamisch):
   1. guuef de richting woroet me zich bewaeg aan: ich gaon zoea op heim aan
3. guuef d'n óntvenger aan

   Dae breef is gerich aan Jan.

4. verdeildj in, bestäöndje oet

   Die höbbe sèstig luuj aan persenieël.

Raod

Veur oearsprónk noom dit veurzitsel d'n datief.

Aafbraeking

• aan

Aafleijinge

• aan-
• aanderdaag, aanderhandj, aanein, aanhandj
• achteraan, baovenaan, dao-aan, d'raan, hieaan, langsaan, lansaamaan, óngeraan, opaan, röstigaan, taengenaan, toetaan, veuraan, veurenaafaan, woaan
• aanbrögk, aangebaore, aangrenzendj, aansjien, aanstandj, aanverwantje, aanzats, Aan 't Water, Ane Kirk, tomme-nag-aan-toe, verdöldj-nag-aan-toe

Verwantje wäörd

• aan 't / 'nt

Zagswies

• örges op aan gaon (naodrök op aa\n, ummer mit stoeattoean): örges haer gaon, nao 'n zeker plaats gaon

  Wo geis toe op aan? Doe zóds mich ieës 'ns helpe mitten haof!

• op heim aan (aa\n ummer mit stoeattoean): heives

  Es v'r de tesse vol höbbe, gaon v'r op heim aan kroepe.

• aan emes kómme (aksent op aan):
  1. emes aanrake
  2. emes (geiselik) besjadige
• aan emes nieks aan vinje (aksent op twieëdje aan): emes neet intersant of creatief vinje
• Aan 'm! = Begin mit die werk!
• aan 'm zeen:
  1. ane gang zeen
  2. óngestèldj zeen
• Dao is/waas get aan (aksent op aan):
  1. (gezag van dinger) dao is get mit, det is neet gans tegooj (döks mit twieë kieër aan)

     Aan dae wagen is get aan.

  2. (gezag van luuj) óndudelike geiselike sjaaj opgeloupe

     Ich weit neet waat mit dem is, meh Pietje is get aan.

  3. Dao is get ane handj.
• Dao kump/kwaam get op mich/dich aan (aksent op aan): Ich/doe höb(s)/had(s) väöl perblemen in 't veuroetzich.
• örges (neet) aan kómme: get neet kónne bereike, örges neet bie kómme

  Ane plefóng kóm ich neet sónger 'n lejjer.

• örges aan zitte (naodrök op aan): get pakke/aanrake wo me van aaf mót blieve
• 't Aan zich höbben (óm) ... (aksent op aan): de slechte gewuuendje höbben óm ...

  Dae haet 't aan zich anger luuj inne zeik te zitte.

Vermeljing

• Bakkes, Pierre: Mofers Waordebook, Stichting Mofers Waordebook (2007); p. 54.

Verbuging

		predikatief		inkelvaad mannelik		inkelvaad vrouwelik	inkelvaad ónziejig		mieëvaad
		radikaal	liaison	radikaal	liaison		radikaal	liaison
nom.	sjrif	aan		ane	anen	ane	aan 't †aant		ane
	IPA	/á:n/		/á:nə/	/á:nən/	/á:nə/	/á:nət/ /á:n̥t/	/á:nəd/ /á:nd/	/á:nə/
dat.	sjrif	aan		†aangene	†aangenen	†aangen	†aange	†aangen	†aangen †aange
	IPA	/á:n/		/á:ŋɣənə/	/á:ŋɣənən/	/á:ŋɣən/	/á:ŋɣə/	/á:ŋɣən/	/á:ŋɣən/ /á:ŋɣə/

In anger spraoke

[1]

• Frans: à^(fr:), contre^(fr:), sur
• Ingels: on
• Luuksembörgs: un
• Nederlandjs: aan^(nl:)
• Pruus: an

[3]

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: aan

Bölgaars: на(bg:) Frans: à(fr:) Ingels: to(en:) Macedonisch: на(mk:)

Nederlandjs: aan Pruus: an Spaans: a Portegees: a

Bieveugelik naamwaord

Lemma

aan /á:n/

1. (predikatief) aktief; in wirking

Aafbraeking

• aan

Antoniem

• oet

Aafleijinge

• kal-aan, stilkesaan

Zagswies

• aan ligke (aksent op aan; ouch: aanligke):
  1. taengen 'ne randj ligke (wie bie 't biljare)

     Ligke die bel noe aan, of neet?

  2. taengenein ligke
• aan zeen
  1. (gezag van luuj) kepotmeug zeen

     Naodet ich d'n haof gesjoeffeldj haw, waas ich aan.

  2. (gezag van luuj) inne kleier zitte

     Bös toe nanneet aan? V'r mótten achter e keteer inne kirk zeen!

  3. (gezag van vuur) branje

     Det vuur is al van gisteraovendj aan.

  4. (gezag van verkieëring) blieve doere

     Nao vief waeken is 't nag ummer aan tösse die twieë.

• aan zitte/ligke: sónger ruumdje daotösse, mer ouch sónger spanning (gezag van matterjale)

  Die sjroef mót neet vaster gedrejdj waere; die mót allein aan zitte.

• Dao is/waas get/nieks van aan (aksent op aan): Det is/waas zeker waal/neet waor. / Dao zitj waal/gèn waorheid in.
• d'r emes ein(en) aan make (aksent op aan): emes inne perbleme bringe
• get aanhöbbe (aksent op aan): kleier óm 't lief höbbe
• nieks aanhöbbe (aksent op aan):
  1. gèn kleier óm 't lief höbbe
  2. (euverdrechtelik) slechte kleier óm 't lief höbbe
• 't Huuert zich get aan (naodrök op aan): Wens se-n 't huuers maak 't (neet terech) depen indrök.
• 't Zuut zich (hieël) get aan (naodrök op aan): Es te-n 't zuus, maak 't (neet gans terech) 'nen depen indrök.
• 't Zuut/zoog zich aan of ...: 't Zuut/zoog oet ofwen ...

  Gister zoog 't zich aan of 't góng ónwaere, meh det is toch oetgebleve.

• 't Is aan: Dao is spraok van verkieëring of van vrundjsjappeliken ómgank.
• van ... aaf aan: vanaaf 't puntj ...

  Van begins aaf aan zeen v'r verkieërd aan 't werk gegange.

• zich aan wirke (aksent op aan): zoea hel wirke det me gans kepot is

In anger spraoke

• Ingels: on
• Nederlandjs: aan^(nl:)

Achterzitsel

Lemma

aan /à:n/

1. gepospositioneerde vorm van aan: op heim aan

Aafbraeking

• aan

Biewaord

Lemma

aan /á:n/

1. neet-wirkwäördelike res van e wirkwaord beginnendj mit aan-

Aafbraeking

• aan

Nederlandjs

Biewaord

Lemma

aan /a:n/

1. aan

Veurzitsel

Lemma

aan /a:n/

1. aan