koe

'n koe [1]

Mofers

Zelfstenjig naamwaord

Lemma

koe v /kù:/

1. (bieëster) e vrouwelik rindj det mèlk guuef
2. (euverdrechtelik) emes dae (meis e vrouwmis) zich hieël dóm of lómp gedruueg of dóm dinger zaet

Aafbraeking

• koe

Aafleijinge

• koedóm, koedrif, koehäöre, koeheerd, koelómp, koemèlk, koestal, koevoot
• aartskoe, brulkoe, kruutskoe, mèlkkoe, spörgskoe, vaarkoe, zieëkoe, zoepkoe

Verwantje wäörd

• kaaf, ós, sjot, stier, rieëpstert, rindj, vaes
• bees, brul, flater, gus, kaove, lakeveljer, mèlk, rein, toete, träöt, tuchtig, ujer, zuipes

Zagswies

• aan 'n zeke koe höffe
• 'n botte koe: emes dae hieël lómp is, veural kwa kalle
• brulle wie 'n koe: hieël hel bäöke (gezag van luuj)
• En doe en doe en doe kneep de koe häör gaat toe: Me mót neet te dök achterein de wäördjes en doe gebroeke (veural gezag taenge kinjer).
• doon ofwen 't euver 'n koe geit: doon ofwen get det gaar neet wichtig is de grótste zaak vanne werreld is
  • Ze doon ofwen 't euver 'n koe geit, meh ze haje de kirk inne midde.
• gaeve wie 'n koe: hieël produktief zeen, väöl oplevere
• 'n koe doon lache: humor höbbe dae hieël graof is
• zoea bot wie 'n koe: hieël lómp
• zoea lómp wie 'n koe: hieël lómp
• zoepe wie 'n koe: ónmäötig drinke
• 't Volgendj riem besteit:

  "Det is juus de mèlk," zag d'n ós taenge de koe,

  "sónger die waas ich juus zoea good wies toe."

  Det wuuert gebroek es emes anges op gróndj van waat juus e waezelik versjil is, zich neet óngersjèdj veultj van emes anges.

• 't Guuef onnan aad riemke:

  Äölderke-däölderke kos 'n koe (variaasje: Äölderke-däölderke koch 'n koe)

  stökske laever, stökske pens

  kiele-wiele-wiele-wens

Vermeljing

• Bakkes, Pierre: Mofers Waordebook, Stichting Mofers Waordebook (2007); p. 198.

Verbuging

		inkelvaad		mieëvaad
		radikaal	liaison	radikaal	liaison
nom.	sjrif	koe		kuuj ↓kuu
	IPA	/kù:/		/kʉ̜̀:i̯/ /kʉ̜̀:/
dim.	sjrif	kuujke ↑kuuke	kuujken ↑kuuken	kuujkes ↑kuukes
	IPA	/kʉ̜̀:i̯kʲe/ /kʉ̜̀:kʲe/	/kʉ̜̀:i̯kʲen/ /kʉ̜̀:kʲen/	/kʉ̜̀:i̯kʲes/ /kʉ̜̀:kʲes/

Raod

Biejen diminutief sjrief Bakkes kuke veur.

In anger spraoke

[1]

• Albanees: lopë^(sq:) v
• Faeruuers: kúgv^(fo:) v
• Frans: vache v
• Grieks (nuuj): αγελάδα^(el:) v
• Ieslandjs: kýr^(is:) v, belja^(is:) v
• Ingels: cow^(en:)
• Japans: 牛^(ja:)
• Koreaans: 소^(ko:)
• Luuksembörgs: Kou v
• Nederlandjs: koe v
• Pruus: Kuh v
• Russisch: корова^(ru:) v
• Sjinees: 牛^(zh:)
• Spaans: vaca v
• Viëtnamees: bò^(vi:)
• Welsh (Wales): buwch^(cy:) v
• Xhosa: inkomo^(xh:)
• Zoeloe: inkomo^(zu:)
• Zweeds: ko g