oug

'n oug [1]

Mofers

Zelfstenjig naamwaord

Lemma

oug ó /ɒ̀u̯x/

1. (liefdeil) 't gezichsorgaan van 'ne miens of e bieës waat deentj veure waarnumming van leech
2. e puntj op 'nen dobbelstein
3. e veurwerp det de vorm haet van 'n [1]

   Doe mós daen draod door 't oug vanne naolj duje.

4. e vètoug inne soep
5. de plaats inne midde van 'ne storm wo 't windjstil is
6. e versiersel inne vorm van 'n [1] det me vindj inne stert van 'n paw of oppe vleugele van roewveugel

Aafbraeking

• oug

Homofoon

• ouch

Synoniem

• [1] †kód

Aafleijinge

• einuigig, uige, uigs, zeendjerouge
• aesteroug, boloug, hinnenouge, klötsoug, loensoug, loeroug, neugenoug, neugenuiger, roloug, slaopouge, twinkeroug, vètoug, windjoug, ziepoug
• ougeblik, ougbol, ougedokter, ougendokter, ougesjien, oughaor, ougheilkónde, oughook, ouglid, ougopslaag, ougsbedrog, ougsbraoj, ougsdèksel, ougsgaaj, ougsgaat, ougsplump, ougstroeas, ougszwart, ougtandj

Verwantje wäörd

• braoj, glaaslief, häörevlees, iris, lens, nètvlees, pups, vlum

Zagswies

• brandj inne/oppe ougen höbbe:
  1. koorsige ougen höbbe
  2. óntstaoken ouge höbbe
• d'n doead inne ougen höbbe: oetzeen ofwen me nimmieë lang laef
• dóm/meug/slum/stóm oete ouge kieke
• gèn handj veure ouge kónne zeen: nieks kónne zeen
• 'n kaaj op 't oug höbbe
• emes nao de ouge kieke: zich te sterk aafhenkelik make van emes anges of de meining van emes anges
• (emes) 'n uigske knippe: ein oug kort toedoon veur emes e teiken te gaeve, twinkere (Nederlandjs: een knipoog geven of knipogen)
• emes ónger ouge kómme: door emes waere gezeen en det es bedreigendj ervare

  Nao waat ich dem höb aangedaon wil ich 'm nimmieër ónger ouge kómme.

• groeate ougen opzitte: hieël verwónjerd zeen
• emes/get in 't oug haje: emes/get hieël persies en prónt volge
• oug hajen op get > örges oug op haje: lètten op get
• in mien/dien/... ouge: zoeawie ich/doe/... det zeen
• klaor ouge: ouge die good zeen

  Van moere kries te klaor ouge.

• emes de ougen oete kop kratse: vals doon taengen emes anges
• emes 't leech inne ouge neet gunne: sjrikkelik aafgunstig zeen
• gei leech in ein oug höbbe: aan ein oug blindj zeen
• gei leech inne ouge höbbe: blindj zeen
• 't leech oete ouge verleze: blindj waere

  Dae jóng oet Lin waas neet blindj gebaore; dae haet mit 'n óngelök 't leech oete ouge verlaore.

• zich óngerein 't leech inne ouge neet gunne: sjrikkelik aafgunstig zeen óngerein
• mit ein oug al(les) gezeen höbbe (naodrök op ein): mit eine kieër kort te kieken al euverzeen höbbe
• mit gèn ouge te zeen zeen (naodrök op ouge):
  1. ónterech neet op 'n plaats zeen
  2. abseluut neet te zeen zeen
• mit 't naaks oug: sónger hulp van optische apperate (wie 'ne microscoop of 'ne verrekieker)

  Mit 't naaks oug kóns se det neet zeen, meh door 'ne microscoop zuus te wie plantjecelle prónt oetzeen.

• mitte ouge toe: sónger te kieke, moteloos, sónger oriëntatieperbleme
• mit 't rechs oug in 't links waemesteske kieke (of links oug en rechs waemesteske): sjael zeen

  Die sjael die kiek eine mit 't links oug in 't rechs waemesteske.

• gèn ouge genóg höbbe (veur emes/get): emes/get is ónberaekenbaar, emes/get vruueg te väöl aandach

  Veur zónne kwaojóng höbs se gèn ouge genóg.

• De ouge zeen grótter es de maag: wuuert gezag wen me zich mieër aeten haet opgesjöp es m'n oetkrieg.
• emes de ouge oetstaeke: aafgóns opwèkke bie emes
• ónger veer ouge: sóngerdet anger luuj daobie zeen
• op 't heilig oug: graof gesjatj, graof sjattendj

  Op 't heilig oug is die baek vief maeter breide.

• slaop inne ouge höbbe of de slaop nag inne ouge höbbe: (nag ummer) neet tegooj wakker zeen
• te meug zeen óm oete ouge te kieke:
  1. hieël meug zeen
  2. te voel zeen veur tegooj te kieke
• de pupse nag inne ougen höbbe: nag neet gans wakker zeen
• Oug óm oug; tandj óm tandj
• mit sjael ouge / mit e sjael oug / mit e sjael uigsken örges haer kieke: hieël aafgunstig zeen
• gein oug toe höbbe gadj: bao kóntinu wakker op 't bèd gelaegen höbbe
• 'n oug/uigske toe doon/make: 'n ónregelmaotigheid verdrage
• get veur ougen höbbe: get es doel höbbe, get wille behaole
• "Det is éin!" zag Ulespegel, doe sloog/stook t'r zie moder ein oug oet: Det wuuert es wiets gezag es emes "Det is éin!" zaet.
• get zeen mit 'n half oug: get ónmiddellik (sónger mote te hove doon) kónne waarnumme
• zich de ougen oete kop kieke: hieël erg verwónjerd zeen, hieël väöl intresse höbbe veur get
• zich de ougen oete kop (mótte) sjame: zich hieël erg (mótte) sjame
• 't Oug wiltj ouch get (höbbe): Versiering is aangenaam veur te zeen.

Verbuging

		inkelvaad		mieëvaad
		radikaal	liaison	radikaal	liaison
nom.	sjrif	oug		ouge	ougen
	IPA	/ɒ̀u̯x/	/ɒ̀u̯ɣ/	/ɒ́u̯ɣə/	/ɒ́u̯ɣən/
dim.	sjrif	uigske	uigsken	uigskes
	IPA	/œ̀i̯çskʲe/	/œ̀i̯çskʲen/	/œ̀i̯çskʲes/	/œ̀i̯çskʲez/
dat.	sjrif	oug		ouge	ougen
	IPA	/ɒ̀u̯x/	/ɒ̀u̯ɣ/	/ɒ́u̯ɣə/	/ɒ́u̯ɣən/

		inkelvaad		mieëvaad
		radikaal	liaison	radikaal	liaison
nom.	sjrif	oug		uig
	IPA	/ɒ̀u̯x/	/ɒ̀u̯ɣ/	/œ̀i̯ç/	/œ̀i̯ʝ/
dim.	sjrif	uigske	uigsken	uigskes
	IPA	/œ̀i̯çskʲe/	/œ̀i̯çskʲen/	/œ̀i̯çskʲes/	/œ̀i̯çskʲez/
dat.	sjrif	oug		uig
	IPA	/ɒ̀u̯x/	/ɒ̀u̯ɣ/	/œ̀i̯ç/	/œ̀i̯ʝ/

Raod

De mieëvaadsvorm uig is nuuj; 't oearsprunkelik mieëvaad is ouge.

In anger spraoke

[1]

Aadkirkslavisch: око(cu:) ó Arabisch: عين(ar:) v Baskisch: begi(eu:) Bölgaars: око(bg:) ó Estisch: silm(et:) Fins: silmä Frans: œil m Grieks (klassiek): ὤψ v Hindi: आँख(hi:) v Hóngaars: szem(hu:) Ieslandjs: auga(is:) ó, hvarmaljós(is:) ó

Ingels: eye(en:) Japans: め(ja:) Koreaans: 눈(ko:) Luuksembörgs: A ó Macedonisch: око(mk:) ó Nederlandjs: oog(nl:) ó Oekraïens: око(uk:) ó Perzisch: چشم(fa:) Portegees: olho(pt:) m Pruus: Auge(de:) ó Russisch: глаз(ru:) m, око(ru:) ó

Servisch: око(sr:) ó, oko(sr:) ó Sjinees: 眼睛(zh:) Sloveens: oko(sl:) ó Slowaaks: oko(sk:) ó Spaans: ojo m Tadzjieks: чашм(tg:) Tagalog: mata(tl:) Viëtnamees: mắt(vi:) Witrussisch: вока(be:) ó Zweeds: öga(sv:) ó