waere

Mofers

Wirkwaord

Lemma

waere [fieri] /wɛ́:re/

1. (modaal) wuuert gebroek veure liejendje/passieve vorm van e wirkwaord te make, wobie 't óngerwerp de hanjeling óngergeit

   d'n Hóndj bietj mich. > Ich waer (doren hóndj) gebete.

   Spoje waas neet nuuedig, went de wage waas al gestaole wie v'r dao kómme.

2. (koppelwirkwaord) guuef 'nen toestandj of 'n eigesjap aan die nag mót kómmen of zich nag mót óntwikkele

   Connie wól later sjrieverse waeren en det is gelök ouch.

   Det wuuert nag gedaon; maak tich gènnen diekke.

   Doe begins richtig aad te waere!

3. (ergatief) es pries höbbe veur 't good euver te drage

   Twieë appelesienen en 'n benaan; det wuuert dan vief euro, medam.

Aafbraeking

• wae-re

Variaasje

• †waerde

Aafleijinge

• gewaarwaere, gewaere, waarwaere

Zagswies

• Me wuuert neet gek es me wiltj: Wen me zich neet es 'ne gek veurduit óntlöp me perbleme.
• 't Is get/nieks gewore: De (leefdjes)verhajing tösse twieë luuj is (neet) doorgezatj.

Verveuging

		ich		doe		det		veer		geer		zie		deilwaord
		radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison
hujigen tied	sjrif	waer		wuuers		wuuertj †wuuerdj wuuert		waere †waerde	waeren †waerden	waertj †werdj ↓waert		waere †waerde	waeren †waerden	waerendj waerdendj
	IPA	/wɛ́:r/ †/wɛ̀:r/		/wʉ̜̀ɛ̯̈r̥s/	/wʉ̜̀ɛ̯̈rz/	/wʉ̜̀ɛ̯̈r̥c/ /wʉ̜̀ɛ̯̈r̥t/	/wʉ̜̀ɛ̯̈rɟ/ /wʉ̜̀ɛ̯̈rd/	/wɛ́:re/ /wɛ́:rde/	/wɛ́:ren/ /wɛ́:rden/	/wɛ̀:r̥c/ /wæ̀rɟ/ /wɛ̀:r̥t/	/wɛ̀:rɟ/ /wæ̀rɟ/ /wɛ̀:rd/	/wɛ́:re/ /wɛ́:rde/	/wɛ́:ren/ /wɛ́:rden/	/wɛ́:reɲɟ/ /wɛ́:rdeɲɟ/
vergangen tied (aje stiel)	sjrif	woor †woort		woors †woorts		woor †woort		wore †woorte	woren †woorten	woortj †woort		wore †woorte	woren †woorten	gewore †wore	geworen †woren
	IPA	/wó:r/ †/wò:r/		/wó:r̥s/	/wó:rz/	/wó:r/		/wó:rə/	/wó:rən/	/wó:r̥c/	/wó:rɟ/	/wó:rə/	/wó:rən/	/ɣə'wó:rə/ /wó:rə/	/ɣə'wó:rən/ /wó:rən/
		/wó:r̥t/	/wó:rd/	/wó:r̥ts/	/wó:rdz/	/wó:r̥t/	/wó:rd/	/wó:r̥tə/	/wó:r̥tən/	/wó:r̥t/	/wó:rd/	/wó:r̥tə/	/wó:r̥tən/
vergangen tied (nuje stiel)	sjrif	waerdje waerde	waerdjen waerden	waerdjes waerdes		waerdje waerde	waerdjen waerden	waerdje waerde	waerdjen waerden	waerdje waerde	waerdjen waerden	waerdje waerde	waerdjen waerden	↓gewaore	↓gewaoren
	IPA	/wɛ̀:rɟe/ /wɛ́:rde/	/wɛ̀:rɟen/ /wɛ́:rden/	/wɛ̀:rɟes/ /wɛ́:rdes/	/wɛ̀:rɟez/ /wɛ́:rdez/	/wɛ̀:rɟe/ /wɛ́:rde/	/wɛ̀:rɟen/ /wɛ́:rden/	/wɛ̀:rɟe/ /wɛ́:rde/	/wɛ̀:rɟen/ /wɛ́:rden/	/wɛ̀:rɟe/ /wɛ́:rde/	/wɛ̀:rɟen/ /wɛ́:rden/	/wɛ̀:rɟe/ /wɛ́:rde/	/wɛ̀:rɟen/ /wɛ́:rden/	/ɣə'wɒ́:rə/	/ɣə'wɒ́:rən/
hujigen tied (kónjunktief)	sjrif	waer		waers		waertj †waerdj		waere †waerde	waeren †waerden	waertj †waerdj		waere †waerde	waeren †waerden	waerendj waerdendj
	IPA	/wɛ́:r/		/wɛ́:r̥s/	/wɛ́:rz/	/wɛ́:r̥c/	/wɛ́:rɟ/	/wɛ́:re/ /wɛ́:rde/	/wɛ́:ren/ /wɛ́:rden/	/wɛ́:r̥c/	/wɛ́:rɟ/	/wɛ́:re/ /wɛ́:rde/	/wɛ́:ren/ /wɛ́:rden/	/wɛ́:reɲɟ/ /wɛ́:rdeɲɟ/
gebi-jjendje wies	sjrif			waer!				waere-v'r waerde-v'r		waertj! †waerdj! waer!
	IPA			/wɛ́:r/				/wɛ́:rever/ /wɛ́:rdever/		/wɛ̀:r̥c/	/wɛ̀:rɟ/
										/wɛ́:r/
substantivering		infinitief		gerundium I		gerundium II		supinum				participium
		radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal		liaison		radikaal		liaison
	sjrif	waere †waerde	waeren †waerden	—		waere †waerde	waeren †waerden	—				(gewaere) (†gewaerde)		(gewaeren) (†gewaerden)
	IPA	/wɛ́:re/ /wɛ́:rde/	/wɛ́:ren/ /wɛ́:rden/	—		/wɛ́:re/ /wɛ́:rde/	/wɛ́:ren/ /wɛ́:rden/	—				/ɣə'wɛ́:re/ /ɣə'wɛ́:rde/		/ɣə'wɛ́:ren/ /ɣə'wɛ́:rden/

Raod

Incidenteel kump nag 't voltoeadj deilwaord geworte(n) veur bie Bakkes; meugelikerwies is det 'nen tikfaeler.

In anger spraoke

[1]

• Frans: être
• Ingels: be
• Nederlandjs: worden
• Pruus: werden
• Zweeds: bli, -s

[2]

• Frans: devenir
• Ingels: become, get
• Nederlandjs: worden
• Pruus: werden
• Spaans: volverse
• Zweeds: bli

Wirkwaord

Lemma

waere [defendere] /wɛ̀:re/

1. (euvergenkelik) emes boete haje, verkómme det emes toegank krieg toet get
2. (óneuvergenkelik) (reflexief) zich besjerme taengen 'nen aanval
3. (euvergenkelik) emes anges besjerme taengen 'nen aanval

Aafbraeking

• wae-re

Synoniem

• [2] ↓verdaejige

Aafleijinge

• aafwaere, bewaere, verwaere

Verwantje wäörd

• waer
• besjerme

Zagswies

• Waer dich veur groeat te waere!

Verveuging

		ich		doe		det		veer		geer		zie		deilwaord
		radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison
hujigen tied	sjrif	waer		waers		waert ↓waertj		waere	waeren	waert ↓waertj		waere	waeren	waerendj
	IPA	/wɛ̀:r/		/wɛ̀:r̥s/	/wɛ̀:rz/	/wɛ̀:r̥t/ /wɛ̀:r̥c/	/wɛ̀:rd/ /wɛ̀:rɟ/	/wɛ̀:re/	/wɛ̀:ren/	/wɛ̀:r̥t/ /wɛ̀:r̥c/	/wɛ̀:rd/ /wɛ̀:rɟ/	/wɛ̀:re/	/wɛ̀:ren/	/wɛ̀:reɲɟ/
vergangen tied	sjrif	waerdje ↓waerde	waerdjen ↓waerden	waerdjes ↓waerdes		waerdje ↓waerde	waerdjen ↓waerden	waerdje ↓waerde	waerdjen ↓waerden	waerdje ↓waerde	waerdjen ↓waerden	waerdje ↓waerde	waerdjen ↓waerden	gewaerd gewaerdj
	IPA	/wɛ̀:rɟe/ /wɛ̀:rde/	/wɛ̀:rɟen/ /wɛ̀:rden/	/wɛ̀:rɟes/ /wɛ̀:rdes/	/wɛ̀:rɟez/ /wɛ̀:rdez/	/wɛ̀:rɟe/ /wɛ̀:rde/	/wɛ̀:rɟen/ /wɛ̀:rden/	/wɛ̀:rɟe/ /wɛ̀:rde/	/wɛ̀:rɟen/ /wɛ̀:rden/	/wɛ̀:rɟe/ /wɛ̀:rde/	/wɛ̀:rɟen/ /wɛ̀:rden/	/wɛ̀:rɟe/ /wɛ̀:rde/	/wɛ̀:rɟen/ /wɛ̀:rden/	/ɣə'wɛ̀:rd/ /ɣə'wɛ̀:rɟ/
gebi-jjendje wies	sjrif			waer!				waere-v'r		waertj!
	IPA			/wɛ̀:r/				/wɛ̀:rever/		/wɛ̀:r̥c/	/wɛ̀:rɟ/
substantivering		infinitief		gerundium I		gerundium II		supinum				participium
		radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal		liaison		radikaal		liaison
	sjrif	waere	waeren	gewaer ó		waere	waeren	waerentaere		waerentaeren		gewaere		gewaeren
	IPA	/wɛ̀:re/	/wɛ̀:ren/	/ɣə'wɛ̀:r/		/wɛ̀:re/	/wɛ̀:ren/	/wɛ̀:ren̥'tɛ̀:re/		/wɛ̀:ren̥'tɛ̀:ren/		/ɣə'wɛ̀:re/		/ɣə'wɛ̀:ren/

In anger spraoke

[1]

• Frans: balayer
• Ingels: hold back, keep out
• Nederlandjs: weren
• Pruus: kehren, fegen
• Spaans: barrer
• Zweeds: sopa

[2]

• Albanees: mbroj^(sq:)
• Frans: défendre^(fr:)
• Ingels: defend^(en:)
• Japans: 守る^(ja:)
• Koreaans: 지키다^(ko:)
• Nederlandjs: verdedigen^(nl:), verweren
• Pruus: verteidigen
• Spaans: defender^(es:)
• Zweeds: försvara

Zelfstenjig naamwaord

Neet-lemma

waere ó /wɛ́:re/ [fieri]

1. (gerundium) gerundium II van waere
   

Raod

Deze vorm (gerundium II taenge I) geldj es (neutraal) spraokgebroek sónger negatieve bieklank.

Aafbraeking

• wae-re

Verbuging

		inkelvaad		mieëvaad
		radikaal	liaison	radikaal	liaison
nom.	sjrif	waere	waeren	—
	IPA	/wɛ́:re/	/wɛ́:ren/	—
dim.	sjrif	—		—
	IPA	—		—
dat.	sjrif	waere	waeren	—
	IPA	/wɛ́:re/	/wɛ́:ren/	—

Zelfstenjig naamwaord

Neet-lemma

waere ó /wɛ̀:re/ [defendere]

1. (gerundium) gerundium II van waere
   

Raod

Deze vorm (gerundium II taenge I) geldj es (neutraal) spraokgebroek sónger negatieve bieklank.

Aafbraeking

• wae-re

Verbuging

		inkelvaad		mieëvaad
		radikaal	liaison	radikaal	liaison
nom.	sjrif	waere	waeren	—
	IPA	/wɛ̀:re/	/wɛ̀:ren/	—
dim.	sjrif	—		—
	IPA	—		—
dat.	sjrif	waere	waeren	—
	IPA	/wɛ̀:re/	/wɛ̀:ren/	—

Wirkwaord

Neet-lemma

waere /wɛ́:re/ [fieri]

1. (neet-lemma) mieëveljigen ieëste-persoeansvorm (veer) innen hujigen tied van waere
2. (neet-lemma) mieëveljigen derdje-persoeansvorm (zie) innen hujigen tied van waere

Aafbraeking

• wae-re

Wirkwaord

Neet-lemma

waere /wɛ̀:re/ [defendere]

1. (neet-lemma) mieëveljigen ieëste-persoeansvorm (veer) innen hujigen tied van waere
2. (neet-lemma) mieëveljigen derdje-persoeansvorm (zie) innen hujigen tied van waere

Aafbraeking

• wae-re

Zelfstenjig naamwaord

Neet-lemma

waere /wɛ́:re/

1. (neet-lemma) mieëvaadsvorm van waer (de moer of de óneffenheid)

Aafbraeking

• wae-re