achter

Algemein Gesjreve Limburgs

Veurzitsel

achter (Nederlands: achter (in het Limburgs ook als bepaling van richting, toestand, opeenvolging, enz.))

• Mofers: achter

Mofers

Veurzitsel

Lemma

achter /axtər/

1. (ruumdjelik) guuef aan det get zich wiejereweg van 't verneumdje bevindj, inne richting vanne rögkse kantj van get
2. guuef aan det get later kump kwa tied
3. nao de verluip vannen tied

   Achter e keteer bön ich bie uch.

4. later in 'n volgrie

   Geer staontj noe vief puntj achter ós.

Raod

Veur oearsprónk noom dit veurzitsel d'n accusatief of d'n datief, aafhenkelik vanne beteikenis.

Aafbraeking

• ach-ter

Synoniem

• †hinjer

Antoniem

• veur

Aafleijinge

• achter-, Achtere Kirk, achterlik, echelste
• achteraaf, achteraan, achterein, achtereuver, achterin, achteroet, achteróm, achterop, dao-achter, d'rachter, hieachter, woachter
• achterbandj, achterbank, achterdeil, achterdeur, achterdoor, achtergedach, achtergróndj, achterhaam, achterhandj, achteringank, achterkantj, achterkleikindj, achterkleindochter, achterkleinzoon, achterkneen, achterlandj, achterleech, achterlief, achternaam, achternaef, achternich, achterpandj, achterpoeat, achterrögks, achterstaeve, achterwaege, achterzitsel

Verwantje wäörd

• nao

Zagswies

• achter emes haer zitte:
  1. emes opjage
  2. emes 't (geiselik) lestig make
• achtere naas aan loupe:
  1. (óneuvergenkelik) sónger doel róndjloupe
  2. (óneuvergenkelik) nao 'n neet te verraoje plaats gaon, nao 'n plaats gaon wovan me neet wiltj zègke wo die ligk
• Dae se-n achter dich neerdrejts, dae is van dich: Zègk tonneet det allemaol versjillendje dinger dienen eigendóm zeen; dit wuuert gezag wen emes ederskieër "Det is van mich!" zaet, waat lèdj toet erger bieje spraeker.
• emes achtere vaere zitte: emes aanzitte toet mieër aktiviteit door op 'm te blieve knotere
• gape toet achtere oeare: mitte móndj wied aop gape
• get achtere handj haje/höbbe: get ónbekindjs, meh veurdeiligs, nag kónnen inzitte
• lache toet achtere oeare: hieël hel lache, veural euverdreve
• 't achtere moew höbbe: op 'n gemein meneer achterrögks zeen
• nag naat achtere oeare zeen: ónvolwasse zeen
• van achter ... oet: in 'n bewaeging vanoet 'n plaats achter ...

  Die spróng gans ónverhöds van achter 'ne stroek oet 't paad op.

• zich sjame toet achtere oeare: zich hieël deep sjame

Vermeljing

• Bakkes, Pierre: Mofers Waordebook, Stichting Mofers Waordebook (2007); p. 59-60.

Verbuging

		predikatief		inkelvaad mannelik		inkelvaad vrouwelik	inkelvaad ónziejig		mieëvaad
		radikaal	liaison	radikaal	liaison		radikaal	liaison
nom.	sjrif	achter		achtere	achteren	achtere	achter 't		achtere
	IPA	/axtər/		/axtə̽rə/	/axtə̽rən/	/axtə̽rə/	/axtə̽rət/	/axtə̽rəd/	/axtə̽rə/
dat.	sjrif	achter		†achtergene	†achtergenen	†achtergen	†achterge	†achtergen	†achtergen †achterge
	IPA	/axtər/		/axtərɣənə/	/axtərɣənən/	/axtərɣən/	/axtərɣə/	/axtərɣən/	/axtərɣən/ /axtərɣə/

In anger spraoke

[1]

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: achter
• Frans: derrière
• Ingels: behind
• Nederlandjs: achter
• Pruus: hinter
• Spaans: tras, atrás
• Tagalog: sa likod ng^(tl:)
• Zweeds: bakom

[2]

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: achter
• Frans: après
• Ingels: after
• Nederlandjs: na
• Pruus: hinter
• Spaans: después
• Zweeds: efter

[3]

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: achter
• Frans: dans
• Ingels: in
• Luuksembörgs: an
• Nederlandjs: over

Biewaord

Lemma

achter /axtər/

1. in 't lèste deil van get

   Ich mein det dem zie moder achter inne fieftig is.

2. anen achterkantj van get
3. neet-wirkwäördelike res van e wirkwaord beginnendj mit achter-

Aafbraeking

• ach-ter

Synoniem

• †bak

Zagswies

• van veure neet wete det me van achter laef: slaopendj uige, neet flot van verstandj zeen (Nederlandjs: suffig zijn)

In anger spraoke

[1]

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: achtere
• Ingels: at the back, in the back
• Nederlandjs: achteren