tied

Mofers

Zelfstenjig naamwaord

Lemma

tied m /tí:d/

1. de neet oet te sjeie gank van zake van waat gewaes is, nao waat noe is en nao waat geit kómme

Aafbraeking

• tied

Aafleijinge

• bietieds, gaondertied, gelangentied, ieërtieds, indertied, mittertied, oppertied, tegeliekertied, tiedelik, tiedje, tieje, tiejes, tiejig
• tiedlank, tiedsdoer, tiedsdrök, tiedssjrif, tiedsstraof, tiedsvak, tiedverdrief
• aetestied, äöpeningstied, berotied, coronatied, dagestied, deenstied, euvertied, gesjefstied, hieëremetied, hoeagtied, hujigen tied, jaortied, kinjertied, laeftied, laevestied, mienelevestertied, noetied, oustied, raengentied, SNA-tied, sókkerkroeatentied, speeltied, toegangstied, tössentied, vergangen tied, vriejentied, wintjertied, wirktied, zomertied

Verwantje wäörd

• altied, daag, jaor, maondj, menuut, oer, sekond, waek
• termien

Zagswies

• Alles op zienen tied: bokeskook inne wintjer: Me mót wachte toet de gesjikdjen tied dao is.
• de bèsten/langsten tied gadj höbbe: nammeh kort te laeven höbbe, nammer 'ne korten tied van gebroek in 't veuroetzich höbbe

  Zoea te zeen haet dae kas waal ziene bèsten tied gadj; de deur vèltj bao oet 't gehing.

• bie d'n tied blieve
• 'n Bloom boete d'n tied maak 'n broed of nein e liek: Es 'n bloom boete ziene bluitied bluitj zal e vrouwmis oete buurt trouwe, of anges emes oete buurt sterve.
• emes d'n tied vannen daag zègke: emes de gojendaag (gojemorge, gojemiddig, gojenaovendj, gojenach) zègke (vergeliek: dagestied; Nederlandjs: iemand begroeten)

  Van sjalezie zaet dae mich gèn èns mieë d'n tied vannen daag.

• de gansen tied:
  1. (lètterlik) al d'n tied, d'n hieëlen tied, de vollen tiedsdoer
  2. (euverdrechtelik) kóntinu, stendig
• d'n halven tied: kóntinu, stendig, hieël dök

  Die poete loupe de halven tied get róndj te rennen oppe straot. Kriege die allewiel gein hoeswerk mieë?

• kieke waat d'n tied zaet: kieke wielaat 't is
• laegen tied: tied worin me nieks duit, meh worin me waal zów mótte wirke
• d'n tied laeze: op 'n klok kieke wielaat 't is
• de lèsten tied: vanaaf kort, nag ummer ane gang mit 't beginpuntj in 't recènt vergangene

  De lèsten tied kump d'n dokter nimmieë zoea dök bie die, went 't geit al e stök baeter.

• Miene levester tied! = 'nen oetroop van verwónjering, veural es emes daodoor van slaag is.

  Miene levester tied! Det dae Sjeng zoea vreug is gestórve. Waem haw zich det noe kónne bedinke?

• de nuuedigen tied: bès lang kwa tied, 'ne betrèkkelik langen tied

  Gluif mich meh det ich de nuuedigen tied 'nt verboewe gewaes bön veur dit zoea net aafgewirk te kriege.

• d'n tied nuuedig höbbe (Nederlandjs: tijd nodig hebben)
• d'n tied ómkriege
• Oppe bank vèltj d'n tied neet lank: Wen m'n oppe bank zitj geit d'n tied hieël flot veurbie.
• op oer en tied: op e vas tiedspuntj

  Veer höbben heim ummer op oer en tied gaete.

• taenge daen tied: wen 't zowied is, wen daen tied aangebraoken is
• tied aafhouwe (naodrök op aafhouwe): tied veur eweg te gaon

  Kóm mit, 't is tied aafhouwe!

• tied aetes (naodrök op aetes): tied veur te aete, 't gewuuen tiedsstip veur te aete (Nederlandjs: etenstijd)
• tied waere (veur get/emes): flot of aangaons get mótte doon

  Es se leiblaw wuuers in 't gezich wuuert 't tied veuren dokter.

  't Wuuert tied det v'r ós 'ns biejein rapen en wiejer gaon.

• van tied toet tied: aventoe, döks
• ('ne miens) vannen tied zeen: puntjelik zeen

  Doe bös waal emes vannen tied; de klok haet prónt ach geslagen en doe stóngs ane deur.

• veuren tied van 't jaor: veur waat gewuuen is róndj dezen tied in 't jaor

  't Is werm veuren tied van 't jaor; dao is nieks van te zeen det 't noe wintjer is.

• zich d'n tied pakke: get in alle roew doon, get tegooj wille doon door neet te flot te zeen mit alles

Verbuging

		inkelvaad		mieëvaad
		radikaal	liaison	radikaal	liaison
nom.	sjrif	tied		tieje	tiejen
	IPA	/tí:d/		/tìje/	/tìjen/
dim.	sjrif	tiedje	tiedjen	tiedjes
	IPA	/tí:ce/	/tí:cen/	/tí:ces/	/tí:cez/
dat.	sjrif	tieje	tiejen	tieje	tiejen
	IPA	/tìje/	/tìjen/	/tìje/	/tìjen/

In anger spraoke

• Fins: aika
• Frans: temps m
• Grieks (nuuj): καιρός^(el:) m, χρόνος^(el:) m, ώρα^(el:) v
• Ieslandjs: tími m, tíð v
• Ingels: time
• Nederlandjs: tijd g
• Pruus: Zeit v
• Spaans: tiempo m
• Zweeds: tid g