wete
Mofers[bewirk]
Wirkwaord[bewirk]
Lemma[bewirk]
wete /wé:te/
- (euvergenkelik) kinnis höbbe van get
- (euvergenkelik) (specefiek) get door te uben of te studere gelieërd höbbe
- (euvergenkelik) bekindj of vertroewdj zeen mit emes of get
- Aafbraeking
- we-te
- Aafleijinge
- Verwantje wäörd
- Zagswies
- (waal) baeter wete / (waal) baeter weite: 'n anger inzich höbbe
- besjeid wete / besjeid weite: wete wie de zakes daoveur staon
- emes besjeid laote wete: emes laote wete wie get in zie werk zal gaon
- Joos maag wete ...: Ich weit 't neet en nemes wètj 't ...
- Joos maag wete wo dae Jos noe weer oethingk.
- örges waeg mit wete
- örges raod mit wete, in staot zeen get good aan te pakke
- get wete te verwirke
- de waeg wete
- Det is e veurdeil des toe zoea good de waeg wèts.
- toet of blaos van get wete: nörges get van wete
- van veure neet wete det me van achter laef: slaopendj uige, neet flot van verstandj zeen (Nederlandjs: suffig zijn)
- waal van ... wete: good kónne ...
- Die luuj wete waal van fieëste; die zeen al de gansen aovendj laeven 'nt make.
- wete wo haas hup: good oppe huuegdje zeen van alles, veural van erotische weetjes
- wie en waat wete: de ómstenjigheje kinne
- zich gènne raod wete: neet wete waat me mót doon
Verveuging[bewirk]
| ich | doe | det | veer | geer | zie | deilwaord | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| radikaal | liaison | radikaal | liaison | radikaal | liaison | radikaal | liaison | radikaal | liaison | radikaal | liaison | radikaal | liaison | ||
| hujigen tied | sjrif | weit wèt¹ wei² |
wèts ↓wits |
wètj ↓witj |
wete weite |
weten weiten |
wètj | wete weite |
weten weiten |
wetendj weitendj | |||||
| IPA | /wɛ́i̯t/ /we̞t/ |
/wɛ́i̯d/ /we̞d/ |
/we̞ts/ /wɪts/ |
/we̞dz/ /wɪdz/ |
/we̞c/ /wɪc/ |
/we̞ɟ/ /wɪɟ/ |
/wé:te/ /wɛ́i̯te/ |
/wé:ten/ /wɛ́i̯ten/ |
/we̞c/ | /we̞ɟ/ | /wé:te/ /wɛ́i̯te/ |
/wé:ten/ /wɛ́i̯ten/ |
/wɛ́i̯teɲɟ/ /wɛ́i̯teɲɟ/ | ||
| /wɛ̀i̯/ | |||||||||||||||
| vergangen tied | sjrif | wós ↓wis |
wós ↓wis |
wós ↓wis |
wóste ↓wiste |
wósten ↓wisten |
wós ↓wis |
wóste ↓wiste |
wósten ↓wisten |
gewete ↓geweite |
geweten ↓geweiten | ||||
| †gewós | |||||||||||||||
| IPA | /wʊs/ /wɪs/ |
/wʊz/ /wɪz/ |
/wʊs/ /wɪs/ |
/wʊz/ /wɪz/ |
/wʊs/ /wɪs/ |
/wʊz/ /wɪz/ |
/wʊstə/ /wɪste/ |
/wʊstən/ /wɪsten/ |
/wʊs/ /wɪs/ |
/wʊz/ /wɪz/ |
/wʊstə/ /wɪste/ |
/wʊstən/ /wɪsten/ |
/ɣə'wé:te/ /ɣə'wɛ́i̯te/ /ɣə'wʊs/ |
/ɣə'wéten/ /ɣə'wɛ́i̯ten/ /ɣə'wʊz/ | |
| hujigen tied (kónjunktief) |
sjrif | weit | weits | weit | wete weite |
weten weiten |
weit | wete weite |
weten weiten |
— | |||||
| IPA | /wɛ́i̯t/ | /wɛ́i̯d/ | /wɛ́i̯t/ | /wɛ́i̯d/ | /wɛ́i̯t/ | /wɛ́i̯d/ | /wé:te/ /wɛ́i̯te/ |
/wé:ten/ /wɛ́i̯ten/ |
/wɛ́i̯t/ | /wɛ́i̯d/ | /wé:te/ /wɛ́i̯te/ |
/wé:ten/ /wɛ́i̯ten/ |
— | ||
| vergangen tied (kónjunktief) |
sjrif | wus | wus | wus | wuste | wusten | wus | wuste | wusten | — | |||||
| IPA | /wøs/ | /wøz/ | /wøs/ | /wøz/ | /wøs/ | /wøz/ | /wøstə/ | /wøstən/ | /wøs/ | /wøz/ | /wøstə/ | /wøstən/ | — | ||
| gebi-jjendje wies | sjrif | weit! | wete-v'r weite-v'r |
weitj! wètj! |
|||||||||||
| IPA | /wɛ́i̯t/ | /wɛ́i̯d/ | /wé:tever/ /wɛ́i̯tever/ |
/wɛ́i̯c/ /we̞c/ |
/wɛ́i̯ɟ/ /we̞ɟ/ | ||||||||||
| substantivering | infinitief | gerundium I | gerundium II | supinum | participium | ||||||||||
| radikaal | liaison | radikaal | liaison | radikaal | liaison | radikaal | liaison | radikaal | liaison | ||||||
| sjrif | wete weite |
weten weiten |
geweit ó geweet ó |
wete weite |
weten weiten |
wetentaere weitentaere |
wetentaeren weitentaeren |
gewete geweite |
geweten geweiten | ||||||
| IPA | /wé:te/ /wɛ́i̯te/ |
/wé:ten/ /wɛ́i̯ten/ |
/ɣə'wɛ́i̯t/ /ɣə'wé:t/ |
/ɣə'wɛ́i̯d/ /ɣə'wé:d/ |
/wé:te/ /wɛ́i̯te/ |
/wé:ten/ /wɛ́i̯ten/ |
/wé:ten̥'tɛ̀:re/ /wɛ́i̯ten̥'tɛ̀:re/ |
/wé:ten̥'tɛ̀:ren/ /wɛ́i̯ten̥'tɛ̀:ren/ |
/ɣə'wé:te/ /ɣə'wɛ́i̯te/ |
/ɣə'wé:ten/ /ɣə'wɛ́i̯ten/ | |||||
- Raod
- allein in ónbeklemtoeandje peziesje
- allein wen 't veurnaamwaord ich drek d'rachter kump
d'n Aadste vorm van dit wirkwaord is mit 'n ee~ in 't mieëvaad en 'n ei~/è in 't inkelvaad, dus wete - ich weit - doe wèts. In ajer spraok waerdje dit door analoogwirking weite - ich weit - doe wèts, meh daonao versjuufdje 't trögk nao wete - ich wèt - doe wèts.
De vörm "witj" en "wits" kómmen allewiel ummertoe mieë veur.
In anger spraoke[bewirk]
[1]
Zelfstenjig naamwaord[bewirk]
Neet-lemma[bewirk]
wete ó /wé:te/
- Raod
Deze vorm (gerundium II taenge I) geldj es (neutraal) spraokgebroek sónger negatieve bieklank.
- Aafbraeking
- we-te
Verbuging[bewirk]
| inkelvaad | mieëvaad | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| radikaal | liaison | radikaal | liaison | ||
| nom. | sjrif | wete | weten | — | |
| IPA | /wé:te/ | /wé:ten/ | — | ||
| dim. | sjrif | — | — | ||
| IPA | — | — | |||
| dat. | sjrif | wete | weten | — | |
| IPA | /wé:te/ | /wé:ten/ | — | ||
Wirkwaord[bewirk]
Neet-lemma[bewirk]
wete /wé:te/
- (neet-lemma) mieëveljigen ieëste-persoeansvorm (veer) innen hujigen tied van wete
- (neet-lemma) mieëveljigen derdje-persoeansvorm (zie) innen hujigen tied van wete
- Aafbraeking
- we-te
Wirkwaord[bewirk]
Neet-lemma[bewirk]
wete /wé:te/
- (neet-lemma) mieëveljigen ieëste-persoeansvorm (veer) inne vergangen tied van wiete
- (neet-lemma) mieëveljigen derdje-persoeansvorm (zie) inne vergangen tied van wiete
- Aafbraeking
- we-te
Zelfstenjig naamwaord[bewirk]
Neet-lemma[bewirk]
wete /wé:te/
- (neet-lemma) mieëvaadsvorm van weet
- Aafbraeking
- we-te