zègke
Mofers
[bewirk]Wirkwaord
[bewirk]Lemma
[bewirk]zègke /ze̞gʲe/
- (euvergenkelik) zich mónjeling ute mit spraok
- Hae zag det t'r mich vandaag zów belle, mer ich höb nannieks gehuuerd.
- (synoniem) anger waord veur bevaele
- "Gank eweg!" höb ich tich gezag!
- (óneuvergenkelik) (~ van) 'n meining of oeardeil höbben euver get
- Waat zaes toe daovan es v'r 'ns nuuj steul gaon haole?
- (euvergenkelik) 'n oetmoeling of 'n anger vorm van kritiek gaeve
- Doe mèns ouch ummer get te mótte zègken euver anger luuj.
- (synoniem) anger waord veur beteikene
- Aafbraeking
- zègk-e
- Aafleijinge
- gezag, gezagdje, gezègkdje, óngezag, zègker, zègkes, zègkesjap, zègkvrie, zègkwaord, zoeagezag
- aafzègke, aanzègke, miszègke, naozègke, oetzègke, óntzègke, opzègke, veurzègke, waorzègke
- sterrezègking
- Verwantje wäörd
- Zagswies
- Begiene (die) zeen neet wie ze sjiene: die zitten achtere gerdiene, en zègke: "Kiek, dao geit t'r miene!" = Begiene zeen neet zowie zie lieke.
- Dao is nieks van gezag.
- Dao zaes/zags se "geer" taenge: Det maak indrök; det is van groeate maot; det is hieël sjiek.
- Daoróm is nieks gezag: opgevaadj, inne kas gelag!
- Det is aan gèn douvemansoeare gezag: Det höb ich good gehuuerd en det zal ich ouch ónthaje.
- Det is gei zègke: Det is gèn behuuerlike meneer van spraeke.
- Det zaet zich neet. / Det zaet zich (neet) good (ouch: 't Zaet zich ...): Det is neet oet te spraeke./Det is (neet) good oet te spraeke.
- Det zaet zich slech: Det is lestig oet te spraeke.
- Det zóds se (baar) zègke: 'n bestaetiging die gebroek wuuert wen m'n 'n aannaam of 'n laezing vannen angere spraekers óngerstiep:
- A: Ich gluif det die gaar neet ane koeaj kómme, wen ich huuer wie dök die mit fekansie gaon.
- B: Det zóds se baar zègke.
- Det zóds se neet zègken aan ...: Aan ... is det neet te zeen of aaf te leie.
- Ane name zóds te-n 't neet zègke, meh Graad van Graadjen en Piet van Mie wore gebreurs.
- emes (fien) de waorheid zègke: emes mit krach (en mit good-gekaoze wäörd) zègke wie anges m'n euver 'n zaak dink
- emes get rech in zie gezich zègke: emes in 'n ónmiddellike kónfrontaasje get ónaangenaams zègke
- gein boe of bah zègke: gaar nieks zègke
- gèn drie wäörd zègke: zwiege, gaar nieks zègke
- get langs de naas eweg/weg zègke:
- get serjeus zègke sónger dao waatfere naodrök danouch op te ligke
- get es 'n opmirking tössedoor zègke
- get mit 'ne gekke slaag zègke: get in e zwaor en serjeus gesprek zègke det de sfeer óntspanne maak
- get oppe löppen höbben óm te zègke: net get van plan zeen te gaon zègke, mer det tommeh neet doon
- Wie ich dem huuerdje zègke det ich mer e gewuuen mienwirkerskindj bön, haw ich oppe luppen óm te zègke det de mèlkker vare - waat zie vader dieëj - toch ouch gei teiken van riekdóm waas.
- get te zègken höbbe: mach höbbe, invlood höbben op anger luuj
- gezag zeen door ...: in 't spraokgebroek van ajer luuj veurgekómme zeen
- "Vindele" is nag gezag gewore dore luuj gebaore róndj 1870.
- "Ich," zag de gek: zichzelf (ich), wuuert veural gebroek wen me te bluue is veure ganse ieër veur zichzelf op te strieke; 't veurnaamwaord verbuug neet nao naamval
- Det haet väöl tik gekos, mer 't is aafgekómme; allemaol door pap en ich, zag de gek.
- Laot tich det gezag zeen. / Laotj uch det gezag zeen. (naodrök op gezag) = Aksepteer det ónaangenaam besjeid meh.
- Noe zègk 'ns get! = wuuert gebroek es 'n oetdrökking veur wen me spraokloos is door verwónjering.
- op alles jao en ame (mótte) zègke: alles (mótte) bestaetige
- van emes get zègke: klappen of róddelen euver emes
- Van huuere zègken is half gelaoge: Aafgaon op waat anger luuj zègke (en det neet zelf óngerzeuke) liek op lege.
- Waas se mich (toch) neet zaes! = wuuert gebroek es 'n oetdrökking veur zien verwónjering mit te uten euver get det juuskes gezag geworen is.
- Waem a zaet, mót ouch b zègke: = Waem begintj, mót ouch doorzètte.
Verveuging
[bewirk]| ich | doe | det | veer | geer | zie | deilwaord | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| radikaal | liaison | radikaal | liaison | radikaal | liaison | radikaal | liaison | radikaal | liaison | radikaal | liaison | radikaal | liaison | ||
| hujigen tied | sjrif | zègk | zaes | zaet zaetj |
zègke | zègken | zègk | zègke | zègken | zègkendj | |||||
| IPA | /ze̞gʲ/ | /zɛ̀:s/ | /zɛ̀:z/ | /zɛ̀:t/ /zɛ̀:c/ |
/zɛ̀:d/ /zɛ̀:ɟ/ |
/ze̞gʲe/ | /ze̞gʲen/ | /ze̞gʲ/ | /ze̞gʲe/ | /ze̞gʲen/ | /ze̞gʲeɲɟ/ | ||||
| vergangen tied | sjrif | zag | zags | zag | zagte | zagten | zag | zagte | zagten | gezag | |||||
| IPA | /zax/ | /zaɣ/ | /zaxs/ | /zaɣz/ | /zax/ | /zaɣ/ | /zaxtə/ | /zaxtən/ | /zax/ | /zaɣ/ | /zaxtə/ | /zaxtən/ | /ɣə'zax/ | /ɣə'zaɣ/ | |
| gebi-jjendje wies | sjrif | zègk! | zègke-v'r | zègktj! zègk! |
|||||||||||
| IPA | /ze̞gʲ/ | /ze̞gʲever/ | /ze̞g̊c/ | /ze̞gɟ/ | |||||||||||
| /ze̞gʲ/ | |||||||||||||||
| substantivering | infinitief | gerundium I | gerundium II | supinum | participium | ||||||||||
| radikaal | liaison | radikaal | liaison | radikaal | liaison | radikaal | liaison | radikaal | liaison | ||||||
| sjrif | zègke | zègken | gezègk ó | zègke | zègken | zègkentaere | zègkentaeren | gezègke | gezègken | ||||||
| IPA | /ze̞gʲe/ | /ze̞gʲen/ | /ɣə'ze̞gʲ/ | /ze̞gʲe/ | /ze̞gʲen/ | /ze̞gʲen̥'tɛ̀:re/ | /ze̞gʲen̥'tɛ̀:ren/ | /ɣə'ze̞gʲe/ | /ɣə'ze̞gʲen/ | ||||||
In anger spraoke
[bewirk][1]
| bewirk |
- Algemein Gesjreve Limbörgs: zèkge
Zelfstenjig naamwaord
[bewirk]Neet-lemma
[bewirk]zègke ó /ze̞gʲe/
- Raod
Deze vorm (gerundium II taenge I) geldj es (neutraal) spraokgebroek sónger negatieve bieklank.
- Aafbraeking
- zègk-e
Verbuging
[bewirk]| inkelvaad | mieëvaad | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| radikaal | liaison | radikaal | liaison | ||
| nom. | sjrif | zègke | zègken | — | |
| IPA | /ze̞gʲe/ | /ze̞gʲen/ | — | ||
| dim. | sjrif | — | — | ||
| IPA | — | — | |||
| dat. | sjrif | zègke | zègken | — | |
| IPA | /ze̞gʲe/ | /ze̞gʲen/ | — | ||
Wirkwaord
[bewirk]Neet-lemma
[bewirk]zègke /ze̞gʲe/
- (neet-lemma) mieëveljigen ieëste-persoeansvorm (veer) innen hujigen tied van zègke
- (neet-lemma) mieëveljigen derdje-persoeansvorm (zie) innen hujigen tied van zègke
- Aafbraeking
- zègk-e