wirke

'ne wirkendje [1] smeed

Mofers

Wirkwaord

Lemma

wirke /wɪ́r̥kʲe/

1. (óneuvergenkelik) geiselik of liefelik ane gang zeen mit e zeker doel, hanjele veur get te bereike
2. (óneuvergenkelik) (euverdrechtelik) zie geldj verdene door te [1]
3. (óneuvergenkelik) in bedrief zeen (wie van e mesjien of 'n apperaat)
4. (óneuvergenkelik) e gunstig veurdeil höbbe

   Daen oetbinjel waas toe dich oetgedach höbs wirk gaar neet.

5. (ergatief) zich vervörme door wèsselinge van temperatuur en lóchvóchtigheid (gezag van matterjale wie hout)

   Ligk die houtere floer neet toet ane moer; det hout geit nag wirke, anges trèk tich dalik de ganse floer krómb.

Aafbraeking

• wir-ke

Variaasje

• ↓wèrke

Synoniem

• [1] boewe

Aafleijinge

• wirker, wirkerse, wirkes, wirking, wirkzaam
• aafwirke, aanwirke, aopwirke, bewirke, biewirke, doorwirke, euverwirke, ewegwirke, haerwirke, inwirke, mitwirke, oetwirke, opwirke, samewirke, taengewirke, toewirke, trögkwirke, vaswirke, verwirke, veurwirke, wegwirke
• wirkbank, wirkdaag, wirkhandj, wirkhoes, wirkhulp, wirkhuuegdje, wirkkleier, wirkman, wirkplaats, wirksjoon, wirkstóf, wirkstök, wirktaofel, wirktied, wirktuug, wirkwaord, wirkwies

Verwantje wäörd

• werk, wörkelik, wróchte
• aanpaote, nóddele

Zagswies

• baovenop wirke: baove de gróndj wirken oppe koel (verbónje mit min verdene)
• Dae kan zoepe, kan ouch wirke: wuuert gezag es 'ne fieësvierder te lang in zie bèd blief ligken of zich krank meldj (bie 't werk of bie de sjoeal)
• Die 't slechste wirke kónne, braeke de meiste steel: Die waat 't minste daovanaaf wete veroearzake de grótste naodeil.
• "Wirken is zalig," zagte de begiene. Doe droge ze mit zeven eine boeanestaak: 'n foef op "Wirken is zalig!"
• Wirken is veure dómme: Allein de dóm luuj mótte wirke; de slum luuj wete zich dao-aan te ónttrèkke.
• zich aan wirke (aksent op aan): zoea hel wirke det me gans kepot is
• zich ane gróndj vas wirke

Verveuging

		ich		doe		det		veer		geer		zie		deilwaord
		radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison
hujigen tied	sjrif	wirk		wirks		wirk		wirke	wirken	wirk		wirke	wirken	wirkendj
	IPA	/wɪ́r̥kʲ/	/wɪ́rgʲ/	/wɪ́r̥ks/	/wɪ́rgz/	/wɪ́r̥kʲ/	/wɪ́rgʲ/	/wɪ́r̥kʲe/	/wɪ́r̥kʲen/	/wɪ́r̥kʲ/	/wɪ́rgʲ/	/wɪ́r̥kʲe/	/wɪ́r̥kʲen/	/wɪ́r̥kʲeɲɟ/
vergangen tied	sjrif	wirkdje	wirkdjen	wirkdjes		wirkdje	wirkdjen	wirkdje	wirkdjen	wirkdje	wirkdjen	wirkdje	wirkdjen	gewirk
	IPA	/wɪ́rgɟe/	/wɪ́rgɟen/	/wɪ́rgɟes/	/wɪ́rgɟez/	/wɪ́rgɟe/	/wɪ́rgɟen/	/wɪ́rgɟe/	/wɪ́rgɟen/	/wɪ́rgɟe/	/wɪ́rgɟen/	/wɪ́rgɟe/	/wɪ́rgɟen/	/ɣə'wɪ́r̥kʲ/	/ɣə'wɪ́rgʲ/
gebi-jjendje wies	sjrif			wirk!				wirke-v'r		wirktj! wirk!
	IPA			/wɪ́r̥kʲ/	/wɪ́rgʲ/			/wɪ́r̥kʲever/		/wɪ́r̥kc/ /wɪ́r̥kʲ/	/wɪ́rgɟ/ /wɪ́rgʲ/
substantivering		infinitief		gerundium I		gerundium II		supinum				participium
		radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal		liaison		radikaal		liaison
	sjrif	wirke	wirken	gewirk ó		wirke	wirken	wirkentaere		wirkentaeren		gewirke		gewirken
	IPA	/wɪ́r̥kʲe/	/wɪ́r̥kʲen/	/ɣə'wɪ́r̥kʲ/	/ɣə'wɪ́rgʲ/	/wɪ́r̥kʲe/	/wɪ́r̥kʲen/	/wɪ́r̥kʲen̥'tɛ̀:re/		/wɪ́r̥kʲen̥'tɛ̀:ren/		/ɣə'wɪ́r̥kʲe/		/ɣə'wɪ́r̥kʲen/

In anger spraoke

[1]

Albanees: punoj(sq:) Frans: travailler Ieslandjs: vinna(is:) Ingels: work(en:) Japans: 働く(ja:) Koreaans: 일하다(ko:) Luuksembörgs: schaffen, aarbechten

Nederlandjs: werken Pools: robić(pl:), zrobić(pl:), pracować(pl:) Pruus: arbeiten Spaans: trabajar(es:), obrar Viëtnamees: làm(vi:) Zweeds: arbeta, jobba

[3]

Frans: fonctionner Ieslandjs: ganga(is:) Ingels: work(en:), function, operate, run(en:) Nederlandjs: werken, functioneren

Pruus: arbeiten, funktionieren Russisch: идти(ru:) Spaans: funcionar(es:), andar(es:) Zweeds: arbeta, fungera, funka, gå

Zelfstenjig naamwaord

Neet-lemma

wirke ó /wɪ́r̥kʲe/

1. (gerundium) gerundium II van wirke
   

Raod

Deze vorm (gerundium II taenge I) geldj es (neutraal) spraokgebroek sónger negatieve bieklank.

Aafbraeking

• wir-ke

Verbuging

		inkelvaad		mieëvaad
		radikaal	liaison	radikaal	liaison
nom.	sjrif	wirke	wirken	—
	IPA	/wɪ́r̥kʲe/	/wɪ́r̥kʲen/	—
dim.	sjrif	—		—
	IPA	—		—
dat.	sjrif	wirke	wirken	—
	IPA	/wɪ́r̥kʲe/	/wɪ́r̥kʲen/	—

Wirkwaord

Neet-lemma

wirke /wɪ́r̥kʲe/

1. (neet-lemma) mieëveljigen ieëste-persoeansvorm (veer) innen hujigen tied van wirke
2. (neet-lemma) mieëveljigen derdje-persoeansvorm (zie) innen hujigen tied van wirke

Aafbraeking

• wir-ke