mótte

Mofers

Wirkwaord

Lemma

mótte /mʊtə/

1. (modaal) verplich of gedwónge zeen get te doon
2. (modaal) winselik of gebroekelik zeen

   Bie 'n tas kóffe mót e stökske flaaj.

3. (modaal) guuef 'n verdinking of e noeadzakelik gevolg van 'n raejenering aan

   Doe mós de nuje kelner zeen; ich höb väöl goods van dich gehuuerd!

   De naobers zeen mit fekansie, dus de brevendraeger mót dao waal geloupen höbbe.

4. (modaal) e veurnummen of e plan höbben en 't rech of de meugelikheid höbbe det (toe) te laoten of det taenge te haje (of te doon)

   Ich mót nans effekes inne gezèt kieke waem doead is.

5. (euvergenkelik) emes gaer zeen, zich aangetroch veule toet emes

   Ich mót die zöster waal; die is alzelaeven hieël vruntjelik taenge mich.

6. (euvergenkelik) (get ~) e dringendj geveul höbbe te pissen of te poeppe

   Daen hóndj mót get; laot dem effekes d'roet.

Raod

In 't Mofers wuuert d'n hujigen tied ouch gebroek veure kónjunktief, wo in 't Nederlandjs kónstruksjes wie zullen moeten en zou(den) moeten gebroekelik zeen.

Aafbraeking

• mót-te

Net get anges gesjreve

• moete, mote

Aafleijinge

• aafmótte, aanmótte, doormótte, ewegmótte, oetmótte, trögkmótte, wegmótte, wiejermótte

Verwantje wäörd

• derre, dörve, hove, kónne, moge, wille, zólle

Zagswies

• Det mót ... zeen: Me zaet det det ... is.

  Die vrouw die dao steit mót ein van Moeare zeen.

• Aaj luuj mótte sterve, jóng luuj kónne sterve: 't Ligk neet veure handj det jóng luuj sterve.
• Dae neet huuere wiltj, mót veule: Es se neet loesters, kónne pienlike gevolge zeen.
• E paerd en e vrouwmis mós se naeve de deur koupe: E paerd en e vrouwmis mós se bie bekindje haole; dan wuuert me neet bedraoge.
• get zóllen en mótte: get mit alle geweldj mótte
• Mótte zitten inne kleier: Dao is gènne kal van get mótte doon. / Dao mót nieks. ('n waordspeling van 't bieës "mót" mit 't wirkwaord "mótte")
• Vrouwljen en lievendj mós se neet bie kunsleech koupe: Kees dien vrouw mit zörg; die kump dich zoea nao wie óngergood.
• Waem a zaet, mót ouch b zègke: = Waem begintj, mót ouch doorzètte.

Verveuging

		ich		doe		det		veer		geer		zie		deilwaord
		radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison
hujigen tied	sjrif	mót		mós †móts		mót		mótte	mótten	mótj		mótte	mótten	móttendj
	IPA	/mʊt/	/mʊd/	/mʊs/ /mʊts/	/mʊz/ /mʊdz/	/mʊt/	/mʊd/	/mʊtə/	/mʊtən/	/mʊc/	/mʊɟ/	/mʊtə/	/mʊtən/	/mʊtəɲɟ/
vergangen tied (aje stiel)	sjrif	mós		mós		mós		móste	mósten	mós †móstj		móste	mósten	gemós
	IPA	/mʊs/	/mʊz/	/mʊs/	/mʊz/	/mʊs/	/mʊz/	/mʊstə/	/mʊstən/	/mʊs/ /mʊsc/	/mʊz/ /mʊzɟ/	/mʊstə/	/mʊstən/	/ɣə'mʊs/	/ɣə'mʊz/
vergangen tied (nuje stiel)	sjrif	↓mósdje ↓mósde	↓mósdjen ↓mósden	↓mósdjes ↓mósdes		↓mósdje ↓mósde	↓mósdjen ↓mósden	↓mósdje ↓mósde	↓mósdjen ↓mósden	↓mósdje ↓mósde	↓mósdjen ↓mósden	↓mósdje ↓mósde	↓mósdjen ↓mósden	↓gemótte	↓gemótten
	IPA	/mʊzɟə/ /mʊzdə/	/mʊzɟən/ /mʊzdən/	/mʊzɟəs/ /mʊzdəs/	/mʊzɟəz/ /mʊzdəz/	/mʊzɟə/ /mʊzdə/	/mʊzɟən/ /mʊzdən/	/mʊzɟə/ /mʊzdə/	/mʊzɟən/ /mʊzdən/	/mʊzɟə/ /mʊzdə/	/mʊzɟən/ /mʊzdən/	/mʊzɟə/ /mʊzdə/	/mʊzɟən/ /mʊzdən/	/ɣə'mʊtə/	/ɣə'mʊtən/
vergangen tied (kónjunktief)	sjrif	†mus		†mus		†mus		†muste	†musten	†mus †mustj (?)		†muste	†musten	—
	IPA	/møs/	/møz/	/møs/	/møz/	/møs/	/møz/	/møstə/	/møstən/	/møs/ /møsc/	/møz/ /møzɟ/	/møstə/	/møstən/	—
gebi-jjendje wies	sjrif			(mót!)				(mótte-v'r)		(mótj!)
	IPA			/mʊt/	/mʊd/			/mʊtəver/		/mʊc/ /mʊc/	/mʊɟ/ /mʊɟ/
substantivering		infinitief		gerundium I		gerundium II		supinum				participium
		radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal		liaison		radikaal		liaison
	sjrif	mótte	mótten	gemót ó		mótte	mótten	(móttentaere)		(móttentaeren)		gemótte		gemótten
	IPA	/mʊtə/	/mʊtən/	/ɣə'mʊt/	/ɣə'mʊd/	/mʊtə/	/mʊtən/	/mʊtən̥'tɛ̀:re/		/mʊtən̥'tɛ̀:ren/		/ɣə'mʊtə/		/ɣə'mʊtən/

De kónjunktiefvörm waere nimmieë gebroek. De vergange vorm innen aje stiel wuuert nag ummer 't meiste gebroek, ouch bie jónger spraekers.

In anger spraoke

[1]

Frans: devoir Ieslandjs: verða(is:) Ingels: have to, must(en:), got(en:) to Nederlandjs: moeten

Pruus: müssen Sjinees: 應(zh:) Spaans: deber(es:) Zweeds: måste, få

[2]

• Daens: burde^(da:)
• Ingels: ought^(en:) to
• Nederlandjs: horen, zullen moeten
• Sjinees: 必得^(zh:)
• Zweeds: böra

[3]

• Ieslandjs: hljóta^(is:)
• Ingels: must, have to, be bound to
• Nederlandjs: zouden moeten, hadden moeten

[5]

• Ingels: like^(en:)
• Nederlandjs: mogen

'n mótte

Zelfstenjig naamwaord

Lemma

mótte v /mʊtə/

1. (gesjiechte) 'ne kunsmaotig opgehuuegdje berg dae meis oet twieë deil besteit: 'nen opperhaof, worop 'ne versterkdjen tore steit, en 'nen óngerhaof, dae bewoondj is en wo meis 'n kirk op geboewdj steit

Aafbraeking

• mót-te

Net get anges gesjreve

• moete, mote

Aafleijinge

• mótteberg, móttegrach, móttekestieël

Verwantje wäörd

• óngerhaof, opperhaof
• börch, kestieël

Verbuging

		inkelvaad		mieëvaad
		radikaal	liaison	radikaal	liaison
nom.	sjrif	mótte	mótten	móttes
	IPA	/mʊtə/	/mʊtən/	/mʊtəs/	/mʊtəz/
dim.	sjrif	—		—
	IPA	—		—

In anger spraoke

• Nederlandjs: motte g

Zelfstenjig naamwaord

Neet-lemma

mótte ó /mʊtə/

1. (gerundium) gerundium II van mótte
   

Raod

Deze vorm (gerundium II taenge I) geldj es (neutraal) spraokgebroek sónger negatieve bieklank.

Aafbraeking

• mót-te

Verbuging

		inkelvaad		mieëvaad
		radikaal	liaison	radikaal	liaison
nom.	sjrif	mótte	mótten	—
	IPA	/mʊtə/	/mʊtən/	—
dim.	sjrif	—		—
	IPA	—		—
dat.	sjrif	mótte	mótten	—
	IPA	/mʊtə/	/mʊtən/	—

Wirkwaord

Neet-lemma

mótte /mʊtə/

1. (neet-lemma) mieëveljigen ieëste-persoeansvorm (veer) innen hujigen tied van mótte
2. (neet-lemma) mieëveljigen derdje-persoeansvorm (zie) innen hujigen tied van mótte

Aafbraeking

• mót-te

Zelfstenjig naamwaord

Neet-lemma

mótte /mʊtə/

1. (neet-lemma) mieëvaadsvorm van mót

Aafbraeking

• mót-te