zeen

Van Wiktionary
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Mofers[bewirk]

Wirkwaord[bewirk]

Lemma[bewirk]

zeen [esse] /zé:n/

  1. (koppelwirkwaord) stèltj twieë waerd geliek aan einanger
    Jan is 'ne sjoester.
  2. (koppelwirkwaord) toet 'n groep behuuere
    'n Vleeg is 'n insek.
  3. (koppelwirkwaord) 'n eigesjap höbbe
    Waat bös doe misselik vandaag!
  4. (ergatief) zich örges bevinjen of prezent zeen
    Ich kan neet aankómme; ich bön noe in Spaanje.
    Is nag kóffe in hoes?
  5. (ergatief) drök 'ne feiteliken toestandj, 'n winselikheid of d'n aard van get oet
    Wie is 't nag mit dich?
  6. (óneuvergenkelik) ane beurt zeen
    Pak dich daen dobbelstein; doe bös!
  7. (ónpersuuenlik) (zeen te) drök 'n meugelikheid of 'ne noeadzaak oet
    Det is neet te doon zoea.
    Det is nag te bezeen wie det geit.
  8. (modaal) maak de voltoeadjen tied van e wirkwaord det ergatief of passief is
    Is hae al gekómmen of is hae nanneet gesjaore wore?
  9. (modaal) (euvergenkelik) guuef aan det m'n eweg is veur get te doon
    Ich bön dae Jan haolen oppe staasje.
  10. (synoniem) anger waord veur bestaon
    Dao is laeve nao d'n doead.
Aafbraeking
  • zeen
Aafleijinge
Zagswies
  • bie kómme/zeen: in 'n bewóste staot kómme/zeen
  • Det is (ouch).
  • Det is/zeen/waas/wore nans ('ne/'n/e) ... (naodrök op zeen, gevolg door e zelfstenjig naamwaord): Det is/... 'ne richtige ...
    Det wore nans wintjers in daen tied.
  • Det 't is waat 't wiltj (naodrök op is en wiltj): Det intresseert mich neet.
  • emes laote veur waat t'r is
  • emes veur zeen (naodrök op veur): ieëre zeen es emes anges mit get, get ieëre gedaon höbben es 'nen angere
  • es get is/waas: es get loos is, es get ane handj is
    Bel mich mer es get is.
  • 't Is ... gewaes (naodrök op gewaes, wuuert gebroek mit 'n tiedsbepaoling): d'n Aangegaeven tied is al veurbie.
    't Is al ach oere gewaes en die zeen nanneet hie.
  • 't Is mich get! (naodrök op is) = Det is mich 'nen toestandj!
  • Waat neet is, kan kómme (naodrök op is en kómme): d'n Toestandj dae noe neet dao is, kan nag óntstaon, dus haad goje mood.
  • Waem is? = Waem is ane beurt?

Verveuging[bewirk]

ich doe det veer geer zie deilwaord
radikaal liaison radikaal liaison radikaal liaison radikaal liaison radikaal liaison radikaal liaison radikaal liaison
hujigen tied sjrif bön bös is zeen zeentj
†zeetj
böntj 		zeen zeendje
IPA /bœ̀n/ /bœs/ /bœz/ /ɪs/ /ɪz/ /zé:n/ /zè:ɲ̊c/
/zè:c/
/bœ̀ɲ̊c/ 		/zè:ɲɟ/
/zè:ɟ/
/bœ̀ɲɟ/ 		/zé:n/ /zè:ɲɟə/
vergangen tied sjrif waas
↓woor 		woors
↓waas
 waas
↓woor 		wore woren woortj
woort 		wore woren gewaes
IPA /wá:s/
/wò:r/ 		/wá:z/
/wò:r/ 		/wò:r̥s/
/wá:s/ 		/wò:rz/
/wá:z/ 		/wá:s/
/wò:r/ 		/wá:z/
/wò:r/ 		/wó:rə/ /wó:rən/ /wò:r̥c/
/wò:r̥t/ 		/wò:rɟ/
/wò:rd/ 		/wó:rə/ /wó:rən/ /ɣə'wɛ̀:s/ /ɣə'wɛ̀:z/
vergangen tied
(kónjunktief) 		sjrif woor woors woor wore woren woor wore woren gewaes
IPA /wò:r/ /wò:r̥s/ /wò:rz/ /wò:r/ /wó:rə/ /wó:rən/ /wò:r/ /wó:rə/ /wó:rən/ /ɣə'wɛ̀:s/ /ɣə'wɛ̀:z/
gebi-jjendje wies
(hujigen tied) 		sjrif bön! zene-v'r zeentj
†zeetj
böntj
IPA /bœ́n/ /zé:nəvər/ /zè:ɲ̊c/
/zè:c/
/bœ̀ɲ̊c/ 		/zè:ɲɟ/
/zè:ɟ/
/bœ̀ɲɟ/
gebi-jjendje wies
(vergangen tied) 		sjrif waas! wore-v'r woor
IPA /wá:s/ /wá:z/ /wó:rəvər/ /wò:r/
substantivering infinitief gerundium I gerundium II supinum participium
radikaal liaison radikaal liaison radikaal liaison radikaal liaison radikaal liaison
sjrif zeen — zeen
waeze 		zeen
waezen 		— —
IPA /zé:n/ — /zé:n/
/wɛ́:ze/ 		/zé:n/
/wɛ́:zen/ 		— —
Raod

De vorm "zin" inplaats "zeen" kump sporadisch veur in 't Mofers, meh wuuert euver 't algemein es boetedörps gezeen. In 't Mofers wuuert "zin" bao oetsloetendj gebroek veur e grammatikaal waord wie "Zie zin dao gewaes." en noeatj op 't lèste van 'ne zats.

Bakkes guuef eine kieër veuren inkelveljigen imperatief de vorm bón op: Bón mer altied belaef; det is 't bèste.

In anger spraoke[bewirk]

[1]

Wirkwaord[bewirk]

Lemma[bewirk]

zeen [videre] /zé:n/

  1. (euvergenkelik) waarnumme mitte ouge
    Zuus toe waat ich zeen?
  2. (óneuvergenkelik) 't vermeugen höbbe mitte ouge get te kónne waarnumme
    Zelfs nao 't óngelök kós t'r nag zeen.
  3. (euvergenkelik) gerich mit aandach get waarnumme mitte ouge
  4. (euvergenkelik) (zeen det) drök oet det m'n örges bie mót oetkieke
    Zeen des te neet te hel veurs oppe snelwaeg; dao kómmen óngelökke van-e.
  5. (synoniem) anger waord veur besjouwe
    Ich zeen det es 'n slechte gebeurtenis.
Aafbraeking
  • zeen
Aafleijinge
Verwantje wäörd
Zagswies
  • Dao vergeit tich huueren en zeen: Dao is hèls väöl herrie.
  • get zeen mit 'n half oug: get ónmiddellik (sónger mote te hove doon) kónne waarnumme
  • emes neet kónne zeen of luchte: emes neet kónnen oetstaon, emes hate
  • gei leech zeen ("videre"): neet slum zeen
  • mit gèn ouge te zeen zeen (naodrök op ouge): ónterech neet op 'n plaats zeen
  • Ofs te dem/det/die noe höbs of neet zuus! = 't Geit zich óm get van gèn waerd; maak dich noe gènnen diekke!
  • örges veur zeen (naodrök op zeen): örges veur zorge
  • sterkes zeen: 't bewószeen dreige te verleze
    Es einen dich hel taenge de ster huitj kóns te good effekes sterkes zeen.
  • Toet v'r ós weer zeen: es aafsjied (Nederlandjs: tot weerziens, tot ziens), döks oetgebrèdj in 't aafsjiedsdialoog:
    A: Toet v'r ós weer zeen.
    B: En anges toet (later) inne hèl.
  • ziene geis zeen kroepe: mit groeate taengezin in 'nen toestandj terech kómme
    Es ich de ganse middig mit dem mót blieve kalle zeen ich miene geis kroepe.
  • zólle zeen det ...: daoveur zorge det ...
  • 't Zuut zich (hieël) get aan (naodrök op aan): Es te-n 't zuus, maak 't (neet gans terech) 'nen depen indrök.
  • 't Zuut/zoog zich aan of ...: 't Zuut/zoog oet ofwen ...
    Gister zoog 't zich aan of 't góng ónwaere, meh det is toch oetgebleve.

Verveuging[bewirk]

ich doe det veer geer zie deilwaord
radikaal liaison radikaal liaison radikaal liaison radikaal liaison radikaal liaison radikaal liaison radikaal liaison
hujigen tied sjrif zeen zuus zuut
zuutj 		zeen zeentj zeen zeendje
IPA /zè:n/ /zʉ̜́(:)s/ /zʉ̜́(:)z/ /zʉ̜́(:)t/
/zʉ̜́(:)c/ 		/zʉ̜́(:)d/
/zʉ̜́(:)ɟ/ 		/zé:n/ /zè:ɲ̊c/ /zè:ɲɟ/ /zé:n/ /zè:ɲɟə/
vergangen tied sjrif zaag
↓zoog 		zaags
↓zoogs 		zaag
↓zoog 		zoge zogen zoog
†zoogtj 		zoge zogen gezeen
IPA /zá:x/
/zò:x/ 		/zá:ɣ/
/zò:ɣ/ 		/zá:xs/
/zò:xs/ 		/zá:ɣz/
/zò:ɣz/ 		/zá:x/
/zò:x/ 		/zá:ɣ/
/zò:ɣ/ 		/zó:ɣə/ /zó:ɣən/ /zò:x/
/zò:xc/ 		/zò:ɣ/
/zò:ɣɟ/ 		/zó:ɣə/ /zó:ɣən/ /ɣə'zé:n/
vergangen tied
(kónjunktief) 		sjrif zoog zoogs zoog zoge zogen zoog zoge zogen gezeen
IPA /zò:x/ /zò:ɣ/ /zò:xs/ /zò:ɣz/ /zò:x/ /zò:ɣ/ /zó:ɣə/ /zó:ɣən/ /zò:x/ /zò:ɣ/ /zó:ɣə/ /zó:ɣən/ /ɣə'zé:n/
gebi-jjendje wies sjrif zeen!
†zuuch! 		zene-v'r zeentj!
IPA /zè:n/
/zʉ̜́:x/ 		/zè:n/
/zʉ̜́:ɣ/ 		/zé:never/ /zè:ɲ̊c/ /zè:ɲɟ/
substantivering infinitief gerundium I gerundium II supinum participium
radikaal liaison radikaal liaison radikaal liaison radikaal liaison radikaal liaison
sjrif zeen — zeen zenentaere zenentaeren gezeen
IPA /zé:n/ — /zé:n/ /zé:nən̥'tɛ̀:re/ /zé:nən̥'tɛ̀:ren/ /ɣə'zé:n/

In anger spraoke[bewirk]

[1]

Zelfstenjig naamwaord[bewirk]

Lemma[bewirk]

zeen ó /zé:n/

  1. (gerundium) gerundium II van zeen
Raod

Deze vorm (gerundium II taenge I) geldj es (neutraal) spraokgebroek sónger negatieve bieklank.

De vörm vanne wirkwäörd "zeen (esse)" en "zeen (videre)" kómmen hie euverein.

Aafbraeking
  • zeen
Aafleijinge

Verbuging[bewirk]

inkelvaad mieëvaad
radikaal liaison radikaal liaison
nom. sjrif zeen —
IPA /zé:n/ —
dim. sjrif — —
IPA — —
dat. sjrif zeen —
IPA /zé:n/ —

Wirkwaord[bewirk]

Neet-lemma[bewirk]

zeen /zè:n/

  1. (neet-lemma) inkelveljigen ieëste-persoeansvorm (ich) innen hujigen tied van zeen
  2. (neet-lemma) inkelveljige gebi-jjendje wies van zeen
Raod

Dees vörm geljen allein veur 't wirkwaord "zeen (videre)".

Aafbraeking
  • zeen
Variaasje

Wirkwaord[bewirk]

Neet-lemma[bewirk]

zeen /zé:n/

  1. (neet-lemma) mieëveljigen ieëste-persoeansvorm (veer) innen hujigen tied van zeen
  2. (neet-lemma) mieëveljigen derdje-persoeansvorm (zie) innen hujigen tied van zeen
Raod

De vörm vanne wirkwäörd "zeen (esse)" en "zeen (videre)" kómmen hie euverein.

Aafbraeking
  • zeen
Aafkómstig van "https://li.wiktionary.org/w/index.php?title=zeen&oldid=704535"